පවුල් සැලසුම් ගිලින පෙති හැමෝටම සුදුසු නෑ
දරු පිළිසිඳ ගැනීමක් කල්දමා ගැනීම සඳහා පාවිච්චි කරනු ලබන පෙතිවල අන්තර්ගත වන්නේ මොනවා ද?
දරු පිළිසිඳ ගැනීමක් කල්දමා ගැනීම සඳහා පාවිච්චි කරන පෙති, එසේත් නැතිනම් පවුල් සංවිධාන ගිලින පෙතිවල අඩංගු වන්නේ හෝමෝනයන්ය. එම හෝමෝනවල අඩංගු වන්නේ කෘත්‍රිමව තනාගත් ඊස්ට්‍රජන් සහ ප්‍රොජෙස්ටරෝන් හෝමෝනයි. මෙම හෝමෝන පෙති සාමාන්‍ය කාන්තාවකට ලබා දුන් විට එම හෝමෝන මඟින් ඇයගේ ආර්තවය පාලනය වීමක් සිදු වෙනවා. ගර්භාෂය ඇතුළත පිහිටි බිත්තිය ගනකම වීම වැළකී යන අතර එම නිසා කළලයට එහි තැන්පත් වීමට නොහැකි වෙනවා. අපේ රටේ පවුල් සංවිධාන සංගමය මඟින් බෙදා හරිනු ලබන ‘මිතුරි’ පෙත්ත කෘත්‍රිම ඊස්ට්‍රජන් සහ ප්‍රොජෙස්ටරෝන් අඩංගු ඖෂධයක්. අපේ කාන්තාවන් අතර වඩාත් ජනප්‍රිය වී තිබෙන්නේ ද එම පෙත්තයි. මීට අමතරව පෞද්ගලික අංශය මඟින් බෙදාහරින පවුල් සැලසුම් පෙති වර්ග ද කිහිපයක් ම තිබෙනවා.
දරු පිළිසිඳ ගැනීමක් වළක්වා ගැනීම සඳහා ගන්නා පවුල් සංවිධාන පෙති ඕනෑම කාන්තාවකට ලබා ගත හැකි ද?
නෑ. මෙම පෙති සුදුසු නොවන අය ද සිටිනවා. හෘද රෝගවලින් පෙළෙන කාන්තාවන්, ඉරුවාරදයෙන් හා අධි රුධිර පීඩනයෙන් පෙළෙන කාන්තාවන් මෙම පෙති ලබා ගැනීම සුදුසු වන්නේ නෑ. අක්මා රෝග හෙවත් සෙංගමාලයෙන්, පියයුරු පිළිකාවලින් පීඩා විඳින කාන්තාවන්ට ද සුදුසු නොවේ. ඇතැම් කාන්තාවන් විවිධ රෝගාබාධ සඳහා දිගුකාලීන ඖෂධ භාවිත කරනවා. පවුල් සංවිධාන පෙතිවල ක්‍රියාකාරීත්වයට බාධා ගෙන දෙන ඖෂධ දිගු කාලීනව භාවිත කරන කාන්තාවන් මෙම පෙති ප්‍රයෝජනයට ගැනීම ද සුදුසු නොවේ. ඒ වගේ ම තවත් සමහර කාන්තාවන් දියවැඩියා රෝගය නිසා හටගත් සංකූලතාවයන් ගෙන් පීඩා විඳිනවා. අපස්මාරය සඳහා ප්‍රතිකාර ගන්නා අය ද සිටිය හැකියි. අංශ භාගය වැලඳී තිබේ නම් ආදී රෝග තත්ත්වයන් ගෙන් පෙළෙන කාන්තාවන්ට ද පවුල් සංවිධාන ගිලින පෙති සුදුසු වන්නේ නෑ. එමෙන්ම යම් කාන්තාවක ගේ යෝනි මාර්ගයෙන් අසාමාන්‍ය ලෙස රුධිර වහනය වනවානම් එවැනි අයට ද මේ පෙති සුදුසු නොවේ. ශල්‍යකර්මයකට සති දෙකකට පෙර සහ ශල්‍යකර්මය අවසන් වී මාසයක් ගතවන තුරු, දරු ප්‍රසූතිය සිදුවී මාස හයක් ගතවන තුරු කිරි දෙන මවුවරුන්ට ද පවුල් සංවිධාන ගිලින පෙති භාවිතය සුදුසු නොවේ. සුලබව දැකිය හැකි නොවුණ ද ඇතැම් කාන්තාවන් දුම්පානයට ඇබ්බැහි වී සිටිනවා. එසේ අධික ලෙස දුම්පානය කරන හා, දුම්පානය කරන තරබාරු කාන්තාවන්ට ද පවුල් සංවිධාන පෙති භාවිතය සුදුසු නොවේ.
පවුල් සංවිධාන පෙති භාවිත කළ යුතු ආකාරය පිළිබඳ යම් ක්‍රමවේදයක් තිබෙනවා ද?
ඔව්. පවුල් සංවිධාන පෙති පැකට්ටුවක සාමාන්‍යයෙන් පෙති 28 ක් තිබෙනවා. ඉන් මුලින්ම ගන්නා පෙති 21 හි අඩංගු වන්නේ හෝමෝනයන්. ඉතිරි පෙති 7 හි ඇත්තේ විටමින් වර්ග මිස හෝමෝන නොවේ. එසේ හෝමෝන අඩංගු නොවන පෙති 7 ක් ඇතුළත් කර ඇත්තේ දිනපතාම නොවරදවාම පෙත්තක් ගැනීම සඳහා කාන්තාව හුරු කරවීම සඳහායි. ආර්තවය ඇතිවන්නේ මෙම හෝමෝන නැති පෙති හත ගන්නා කාලසීමාවේදීයි.
පවුල් සංවිධාන පෙති ආරම්භ කළ යුතු වන්නේ කෙසේ ද?
සාමාන්‍යයෙන් මසකට වරක් ආර්තවය සිදුවන කාන්තාවන් පවුල් සංවිධාන පෙති ආරම්භ කළ යුතු වන්නේ ආර්තවය ආරම්භ වූ වහාමයි. විශේෂයෙන් ආර්තවය ඇති වී සතියක් තුළ එය ගැනීම ආරම්භ කළ යුතුයි. පවුල් සංවිධාන පෙති එක බැගින් දිනපතා ලබා ගත්තේ නම් දරුවකු පිළිසිඳ ගන්නේ නැත. එහි සාර්ථකත්වය සියයට සියයකි. එහෙත් වමනය සහ පාචනය ඇති අවස්ථාවන්හි දී පෙත්ත බඩවැලෙන් රුධිරයට උරා ගැනීම අඩාළ වීම නිසා එහි සාර්ථකත්වය අඩුවිය හැකියි. එම නිසා පවුල් සංවිධාන පෙත්තක් දිනකට වඩා කාලයක් ගැනීමට අතපසු වූයේ නම් හෝ පාචනය සහ වමනය දින දෙකකට වඩා තිබුණේ නම් පෙතිවලට අමතරව වෙනත් පවුල් සංවිධාන ක්‍රමයක් භාවිත කළ යුතු වේ.
පවුල් සංවිධාන පෙති භාවිතයේ ඇති වාසි මොනවා ද?
මෙය ඉතාම සාර්ථක පවුල් සැලසුම් ක්‍රමයකි. මෙම ඖෂධ නිසා අධික ලෙස ආර්තවය සිදු නොවන අතර ආර්තව වේදනාව ද ඇති නොවේ. රක්තහීනතාව ඇති නොවේ. ඒ වගේ ම ශ්‍රෝණි ප්‍රදේශයේ ප්‍රදාහයන්, පැලෝපීය නාළයේ පිළිසිඳ ගැනීම් පියයරු පිළිකා සහ ඩිම්බකෝෂ පිළිකා ඇතිවීමේ ප්‍රවණතාවය අඩු වේ.
පවුල් සංවිධාන පෙති නිසා රුධිර පීඩනය ඉහළ නඟිනවා කියන කතාව ඇත්ත ද?
පවුල් සංවිධාන පෙති නිසා රුධිර පීඩනය තරමක් ඉහළ යා හැකියි. රුධිර කැටි ගැසීමේ ප්‍රවණතාවේ ඉහළ යාමක් සිදුවිය හැකි නිසා හෘදයාබාධ ඇතිවීමේ ප්‍රවණතාවේ සුළු ඉහළ යාමක් ඇතිවිය හැකියි. පවුල් සංවිධාන පෙති ගන්නා කාන්තාවන් දස ලක්ෂයක ගෙන් 5 දෙනකුට පමණ රුධිර නාළවල කැටි හිරවීම සහ හෘදයාබාධ වැනි තදබල සංකූලතාවන් ඇතිවිය හැකියි.
පවුල් සංවිධාන පෙති භාවිත කරන කාන්තාවන්ට අතුරු ආබාධ ඇති වනවා ද?
යම් කාන්තාවක් පවුල් සංවිධාන පෙති ගන්නා අතරතුර පහත සඳහන් රෝග ලක්ෂණ මතු වූයේ නම් වහාම වෛද්‍යවරයකු හමුවිය යුතුයි. එනම් අධික හිසරදය හෙවත් ඉරුවාරදය, පෙනීම දුර්වල වුවහොත් හෝ බොඳවී ගියේ නම්, කෙණ්ඩ ප්‍රදේශයේ වේදනාවක් හෝ ඉදිමුමක් හට ගත්තේ නම්, උදරයේ හෝ පපුවේ වේදනාවක් හට ගත්තේ නම්, ක්ලාන්තයක් හෝ සිහි නැතිවීමක් ඇති වූයේ නම්, අතක හෝ පයක හිරි වැටීමක් හෝ පණ නැතිවීමක් හට ගත්තේ නම් ආදි රෝග ලක්ෂණයන් ය.
වෛද්‍ය නිර්දේශයකින් තොරව පවුල් සංවිධාන පෙති භාවිතය සුදුසු ද?
නෑ. වඩාත් සුදුසු වන්නේ පවුල් සංවිධාන පෙති ලබා ගැනීමට පෙර තම පවුලේ සෞඛ්‍ය සේවිකාව හෝ වෛද්‍යවරයකු ලවා පරීක්ෂා කරවාගෙන එය භාවිත කිරීමයි. ඒ වගේ ම පවුල් සංවිධාන පෙති පාවිච්චි කරන අතරතුර වසරකට වරක් හෝ සායනයට පැමිණ බර, රුධිර පීඩනය සහ ගර්භාෂයේ ගෙල පරීක්ෂා කරවා ගැනීම වඩාත් නුවණට හුරුයි.
දරු පිළිසිඳ ගැනීමක් සිදු වූ ඇතැම් කාන්තාවක් ස්වාභාවිකව ගබ්සා වීමකට ලක්වන්නේ ඇයි?
කාන්තාවක් ගර්භණි වී සති 24 ක් ඇතුළත එම දරු ගැබ නැතිවන්නේ නම් එය ගබ්සා වීමක් ලෙස හැඳින්විය හැකියි. සාමාන්‍ය වශයෙන් පොදුවේ ගත් කල සියලු ගර්භණි වීම්වලින් 25% ක් පමණ කෙළවර වන්නේ ගබ්සා වීමක් ලෙසයි. ගබ්සා වීම් වැඩිපුර දකින්නට ලැබෙන්නේ අවුරුදු 18 ට අඩු සහ අවුරුදු 35 ට වැඩි කාන්තාවන් අතරයි. ඒ වගේම එවැනි ගබ්සා වීම් අතරින් 70% ක් පමණ සිදුවන්නේ පළමු මාස තුන තුළයි. එයට ප්‍රධාන හේතුව කළලය තුළ හටගන්නා අංගවිකලතාවන්. මීට අමතරව උපදංශය, රුබෙල්ලා සහ වෙනත් වෛරස් රෝග වැනි මවට වැලඳී ඇති අසනීප තත්ත්වයන් නිසා හෝ ප්‍රජනක පද්ධතියේ අස්වාභාවික තත්ත්වයන් නිසා ද ගබ්සා සිදුවිය හැකියි.
ෆෝලික් අම්ලයේ ඌනතාවක් තිබුණේ නම් ගබ්සා වීමේ ඉඩකඩ වැඩි ද?
ෆෝලික් අම්ලය කළලයේ වර්ධනයට අත්‍යවශ්‍ය විටමිනයක්. එහි ඌණතාවය නිසා කළලයේ ස්නායු පද්ධතියේ වර්ධනය නිසි ලෙස සිදු නොවිය හැකියි. සමහර විට එවැනි කළල ද ගබ්සාවට ලක්විය හැකියි.
නිවුන් දරු පිළිසිඳ ගැනීමකදී ගබ්සා වීමේ ප්‍රවණතාව වැඩි ද?
ඔව්. නිවුන් දරු පිළිසිඳ ගැනීමක දී ගබ්සා වීමේ ප්‍රවණතාව වැඩියි. එක් කළලයක් ගබ්සා වී අනෙක් කළලය කලාතුරකින් වර්ධනය වී දරු ප්‍රසූතියක් සිදුවීමට ද පුළුවන්.
දරු ගැබට මාස තුනක් වූ පසුත් ගබ්සා වීමක් සිදුවිය හැකි ද?
ඔව්. මාස 3 ක් ගතවූ පසුව සිදුවන ගබ්සාවලට බොහෝ විට හේතු වන්නේ මවගේ ගැබ් ගෙලේ හටගත් ලිහිල් බව හෝ ගර්භාෂයේ හටගත් අස්වාභාවික හැඩයන් හෝ ෆයිබ්රොයිඩ් වැනි අර්බුද තත්ත්වයන්. මෙවැනි තත්ත්වයන් හටගත් විට ගබ්සා වීම් නැවත නැවතත් සිදුවීමට පුළුවන්.
ගබ්සා වීමක් සිදුවීමේදී ඇතිවන රෝග ලක්ෂණ මොනවා ද?
රුධිරය වහනය වීම ප්‍රධාන ලක්ෂණයයි. එය සුළු රුධිර වහනයක් නම් එය ගබ්සා වීමකට තැත් කිරීමක් ලෙස හඳුන්වනවා. මේ අවස්ථාවේදී විවේකීව සිටියේ නම් සමහර විට ගබ්සා වීම වළක්වා ගෙන දරු ගැබ බේරා ගත හැකියි. එහෙත් යටි බඩේ, කොන්දේ වේදනාව සමඟ කැට සහිතව රුධිරය වහනය වනවා නම් ඒ ගබ්සා වීම වැළැක්විය නොහැකියි.
ගබ්සා වීමක් කාන්තාවකට අහිතකර ලෙස බලපෑ හැකි ද?
ගබ්සා වීමක් සිදුවීමේ දී එය කාන්තාව ගේ සිරුරට අහිතකර ලෙස බලපෑ හැකි ප්‍රධාන ආකාර දෙකක් තිබේ. පළමුවැන්න අධික ලෙස රුධිරය වහනය නිසා ශරීරය දුර්වල වී කම්පනයට පත්වීම සහ නීරක්තිය ඇති වීමයි. දෙවැන්න යම් හෙයකින් විෂබීජ ඇතුළු වූයේ නම්, ආසාදනයක් හට ගැනීමයි. මෙම තත්ත්වයන් දෙක නිසා ම කාන්තාව මරණයට පවා පත්විය හැකියි. ගබ්සා වීමේ ලකුණු පහළ වූ වහාම වෛද්‍ය පරීක්ෂාවකට ලක්වීම වැදගත් වන්නේ මේ නිසයි.
ගබ්සාවක් වළක්වා ගැනීම සඳහා අනුගමනය කළ හැකි ආරක්ෂිත ක්‍රමවේද මොනවා ද?
මවක් වීමට බලාපොරොත්තු වන කාන්තාවක් දරු පිළිසිඳ ගැනීමට මාස දෙක තුනකට පෙර සිටම ෆෝලික් අම්ලය පෙත්තක් දිනපතා ගැනීම ඉතා වැදගත්. ඒ වගේ ම විවාහයට පෙර රුබෙල්ලා එන්නත ලබා ගැනීම ද වැදගත් වේ. දියවැඩියාව, අපස්මාරය, අධි රුධිර පීඩනය වැනි රෝගී තත්ත්වයන් ගෙන් පෙළෙන කාන්තාවන් දරු ගැබක් හට ගැනීමට පෙර වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගැනීමට කටයුතු කළ යුතුයි. ගර්භණී වූ මුල් මාස තුන තුළ වෛරස් වසංගත රෝගවලින් වැළකීම සඳහා සෙනඟ ගැවසෙන තැන්වල ගැවසීමෙන් වැළකී සිටීම ද වැදගත් වේ. තමන්ට අවශ්‍ය විටදී පමණක් දරු ගැබක් ඇති කර ගැනීම, අනවශ්‍ය කාලයේ දී පවුල් සැලසුම් ක්‍රම භාවිත කිරීමට ද අවධානය යොමු කළ යුතුයි. එමෙන් ම යම් කාන්තාවකට ගබ්සාවන් දෙකකට වැඩි ගණනක් පිට පිටම සිදුවේ නම් විශේෂඥ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාරවලට යොමු වීම ද වැදගත් වේ.
විශේෂඥ වෛද්‍ය ආරියසේන යූ. ගමගේ
උපුටා ගැනීම සිළුමිණ
