අයිස්ක්‍රීම් අයිස් පැකට්වලින් පවා උණ සන්නිපාතය (ටයිෆොයිඩ්) හැදෙන්න පුළුවන්

“මම නම් දන්සල් පහක් වැන්දා. ඔයා?”

“හතයි”

“අයියෝ හතද, මම නම් දහයකටම ගියා”

ඔබත් මෙවැනි කතා බහ ඕනෑ තරම් අසන්නට ද ඇති. බැති සිතින් මෙවන් පුණ්‍ය කටයුතුවලට දායක වුණත්, මෙවැනි තැන්වල ආහාරපාන සකසන ආකාරය ගැන මෙන්ම අනාරක්ෂිත ස්ථානවලින් මිළදී ගන්නා නොයෙකුත් ආහාර පාන ගැනද අප සැලකිලිමත් විය යුතුමය. ඔබ ඒ ගැන සැලකිලිමත් නොවන්නේ නම් සමහරවිට ඔබේ ජීවිතය පවා අවදානමකට පත් කිරීමට ඔබට සිදුවනු ඇත. අපිරිසිදු ආහාර පාන මඟින් ඔබව ගොදුරු කරගන්නා ටයිෆොයිඩ් පිළිබඳ විමසුමකි මේ.

ටයිෆොයිඩ් යනු උණ සන්නිපාතයයි. මෙහි ප්‍රභේද දෙකක් වේ. එනම් ටයිෆොයිඩ් උණ හා පැරාටයිෆොයිඩ් උණ වශයෙන්. මෙය බැක්ටීරියාවක් මඟින් හටගන්නා රෝගයක් වන අතර මෙම බැක්ටීරියාවේ ප්‍රභේද දෙකක් හඳුනාගත හැකි වේ. එහිදී සැල්මොනෙල්ලා ටයිෆී විසබීජය නිසා උණ සන්නිපාතය ඇතිවන අතර, පැරාටයිෆී විසබීජය මඟින් පැරාටයිෆොයිඩ් රෝගය ඇති වේ. මෙහිදී උණ හට ගැනීමට හේතුව බැක්ටීරියාවකින් ද විසබීජයකින්ද යන්න හඳුනාගැනීම වැදගත් වෙයි.

බැක්ටීරියාවක් ප්‍රතිජීවකවලින් විනාශ කිරීමේ හැකියාවක් ඇති අතර වෛරසයක් ප්‍රතිජීවක මඟින් විනාශ කළ නොහැකි වේ. වෛරස් රෝගයකදී වෛරස් විනාශ කිරීමට සඳහා ප්‍රති වෛරස් ඖෂධ ලබාදිය යුතු වෙයි. බැක්ටීරියාවක් රසායනාගාරයක වගා කළ හැකියි. (Blood Culture) නමුත් වෛරස් සඳහා මෙම ක්‍රමය භාවිතා නොකරයි. මෙවැනි රසායනාගාර වගාවකදී එම වගාවට විවිධ ප්‍රතිජීවක යොදා එයින් කුමන ප්‍රතිජීවකයට විසබීජය විනාශ වන්නේද යන්න හඳුනාගත හැකියි. බැක්ටීරියාවක් හඳුනාගැනීමේ හොඳම ක්‍රමය නම් රුධිරයේ විසබීජය වගා කිරිමයි. (Blood Culture)

උණ සන්නිපාතයේ රෝග ලක්ෂණ

නමින්ම හැඳින්වෙන පරිදි මේ රෝගයේ ප්‍රධාන රෝග ලක්ෂණයක් වනුයේ කල් පවතින උණයි. මීට අමතරව තවත් රෝග ලක්ෂණද ඇත. බඩේ කැක්කුම, පාචන තත්ත්වය, බඩ වේලීම, ඔළුවේ කැක්කුම ආදිය දැකිය හැකි වේ. මෙහි විශේෂත්වයක් වන්නේ බඩවැල්වල වෙනස්කම් සහ තුවාල ඇතිවිය හැකි වීමයි.

හඳුනා ගත්විට ප්‍රතිජීවන ඖෂධ මඟින් පාලනය කළ හැකිය. එසේ පාලනය නොකිරීමෙන් බඩවැල්වල තුවාල ඇතිවීම, බඩවැල්වලින් ලේ ගැලීම් ආදිය ඇතිවිය හැකි අතර එයින් මරණයට පවා පත්විය හැකිය.

මීට අමතරව විසබීජය ශරීරය පුරා පැතිරී යෑම නිසා මොළේ උණ (මෙනින්ජයිටීස්) පෙනහලුවල ආසාදන (නියුමෝනියා) ඇටකටු වලට බලපෑමෙන් අස්ථිවල ආසාදන ආදිය ඇතිවිය හැකිය.

එබැවින් මෙවැනි රෝගයක් කලින් හඳුනාගෙන ප්‍රතිකාර කිරීම ඉතාමත් වැදගත් වෙයි. මෙවැනි තත්ත්වයකදී රෝගය හඳුනා ගැනීමට SAT  වැනි ප්‍රතිදේහ පරීක්ෂණයක් මඟින් රෝගය පිළිබඳ යම් අදහසක් ලබා ගත හැකි මුත් එවැනි රෝගයක් හඳුනාගැනීමට සුදුසුම පරීක්ෂණය වනුයේ රුධිර කල්චර් පරීක්ෂාවයි.

බැක්ටීරියාව ශරීරගත වන ආකාරය

බැක්ටීරියාව ශරීරගත වන්නේ අපිරිසිදු ආහාර මඟින්, අපිරිසිදු වතුර ආදිය මඟිනි. විශේෂයෙන් ජල මාර්ගවලට අසූචි මුසු වීමෙන් මේ තත්ත්වය පහසුවෙන් ඇතිවිය හැකියි. එබැවින් හැකි තරම් පිරිසිදු ජලය (උණු කර නිවාගත්) පානය කිරීමට උත්සාහ කළ යුතු වේ. තවත් විශේෂත්වයක් වනුයේ මෙම බැක්ටීරියාව ශීතලට පවා ඔරොත්තු දෙන සුළු වීමයි. අපිරිසිදු ජලය ගැන සැලකිලිමත් වන බොහෝදෙනා අයිස් කැට, අයිස් ක්‍රීම් වැනි දේ ගැන අවිශ්වාස නොකිරීම සුවිශේෂත්වයකි. නමුත් මෙවැනි රෝග වලින් බේරීමට නම් වතුර ගැන විශේෂ සැලකිල්ලක් දැක්විය යුතුම වන අතර නිසි ප්‍රමිතියකින් තොරව නිපදවා බීමට තබා ඇති පැණි බීම, අයිස් ක්‍රීම් වැනි ආහාර පාන පිළිබඳ දැඩි සැලකිල්ලක් දැක්විය යුතු වේ. ටයිෆොයිඩ් උණ රෝගයට එන්නතක් ද ඇත. නමුත් මෙය 100%ක් සාර්ථක ප්‍රතිඵල සහිත නොවන අතර ඉන් පූර්ණ ආරක්ෂාවක් ද නොලැබේ. එබැවින් උණ සන්නිපාතය වැනි රෝගයකින් වැළකීමට නම් වඩා වැදගත් වන්නේ ආහාර හා ජලයේ සුරක්ෂිතභාවයයි.

උපුටා ගැනීම දිනමිණ