දත් දිරා යාම ගැන A to z හැමදේම මෙන්න

දත් හා බැදුණු සුන්දර කතාවක් සැමගේම සිත්වල ලියැවෙන්නේ එලෙසයි. එසේම දත් කැක්කුම හා බැදුණු මතකයනුත් අමතක කළ නොහැකි අමිහිරි මතක ගොන්නකට එක් වන්නේ නිතැතිනුයි. එසේ අසීරු වේදනාවකට මුහුණ දීමට මත්තෙන් දත් දෙපළ සුරැකීම වඩාත් වැදගත්ය. මුඛ සෞඛ්‍යයට දත් දෙපළ, හකු ඇටය, විදුරුමස්, දිව, කම්මුල් ආදී සෑම කොටසක්ම අයිතියි.

දත් ගැටලුවලදී ප්‍රධානතම ගැටලුව දත් නරක් වීමයි. මෙය කුඩා දරුවන්ගේ දත් නරක්වීම හා වැඩුණු ස්ථිර දත් ඇති අයගේ දත් නරක් වීම ලෙස දෙකොටසකට බෙදිය හැකියි. අපි එදිනෙදා කටවහරේ භාවිත කරන “දත් පණුවෝ කාලා” කියන මේ තත්ත්වය සිදුවන්නේ බැක්ටීරියා ක්‍රියාකාරීත්වය නිසා Ph අගය වැඩිවීමෙනුයි. එසේ දත් දිරායෑම සාර්ථකව අවම කර ගැනීමේ හොඳම ක්‍රමය පැණි රස කෑම පාලනය කිරීමයි. මෙයින් කියවෙන්නේ පැණි රස කෑමට තිත තැබීම නොවෙයි ප්‍රමාණය ඉක්මවා පැණි රස ආහාරයට ගන්නා වාර ගණන අඩු කිරීමයි. ඒ වගේම එකී තත්ත්වය ෆ්ලෝරයිඩ් අඩංගු දන්තාලේපයකින් දත් මැදීමෙන් පාලනය කළ හැකියි.

මෙසේ දත් නරක් වීම නැතහොත් එනමල් එක නරක් වීම යන තත්ත්වයට ප්‍රතිකාර නොගෙන සුව කිරීමට හැකියාව ඇත්තේ ප්‍රාථමික අවධියේදී පමණයි. නමුත් එකී තත්ත්වය දන්තිමය ලෙස දත් නරක් වීම වුවහොත් පැණි රසක් සීතල ආහාර පමණක් නොව ඇතැම් විට වතුර පානය කළත් දත් හිරි වැටීමට පුළුවන. ඇතැම් විට රාත්‍රි ආහාරය දත් කැක්කුම් ඒමටද මෙකී තත්ත්වය බලපායි. එවිට දත ගැලවීමට බොහෝ දෙනා යොමු වුවත් එසේ නොකර ස්නායු පිරවීමකින් මෙම තත්ත්වය යථාතත්වයට පත්කළ හැකියි.  ස්නායු පිරවීමකින් දත් කුහරයේ නරක් වූ කොටස් ඉවත් කර නැවත ස්නායු පිරවීමක් සිදුකරයි. එසේ කිරීමෙනුත් කෙටි කාලයකින් දත නරක් වුවහොත් දත ගලවා දැමිය යුතුයි. 

දත් මුල් දියවීමේ රෝග තත්ත්වය අයත් වන්නේ පරිදන්ත රෝග කාණ්ඩයටයි. මුඛයේ ඇති බැක්ටීරියා සාමාන්‍ය තත්ත්වයට අඩු හෝ වැඩිවීම ඊට ප්‍රධාන හේතුවයි. එය බොහෝ විට ඇති වන්නේ දත් මැදීමේ නිවැරදි ක්‍රම අනුගමනය නොකිරීමෙනුයි. එසේම දියවැඩියාව ප්‍රතිශක්තිය අඩු වැඩිවීම නිසා ඇති වන ආසාදන තත්ත්වයන් විකෘති දත් පිහිටීමෙනි. 

තත්ත්වයෙනුත් ඊට බලපායි. දත් මුල් දියවීමේ මුල් අවස්ථාවේදී නිවැරදිව දත්මැදීම, මුව පිරිසුදුව තබා ගැනීම ආදී තත්ත්වයන්ගෙන් පාලනය කරගත හැකි මුත් මෙකී තත්ත්වය ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වී දරුණු ලෙස දත්මුල් දියවීම සිදුවුවහොත් deep scaling යන නමින් හැඳින්වෙන ගැඹුරු දත් සුද්ද කිරීමක් කළ යුතුයි. එකී තත්ත්වයෙනුත් පාලනය නොවුණහොත් ශල්‍යකර්මයකට භාජන කර නිවැරදි කිරීම කළ යුතුයි. 

දන්ත සෞඛ්‍යය ගැන කතා කරන විට බහුලම රෝගී තත්ත්වය මුඛ කුහරය ආශ්‍රිත රෝගී තත්ත්වයනුයි. බොහෝ විට මුඛ කුහරය ආශ්‍රිත ලෙඩ රෝග පුරුෂ පාර්ශ්වයට බහුලව වැලඳෙන්නේ එකී තත්ත්වය මත්ද්‍රව්‍ය හා මත්පැන් බහුලව පාවිච්චියෙන් ඇතිවන නිසයි. හුනු වැඩි ප්‍රමාණයක් එක්කර බුලත්විට කෑම,  බුලත් විට වැඩි වෙලාවක් මුවෙහි රඳවා තබා ගැනීම, නිතර දුම්වැටි පානය වගේම මත්පැන් පානයනුත් මුඛ කුහරය ආශ්‍රිත ගැටිති පිළිකා වැනි රෝගී තත්ත්වයන් ඇතිවිය හැකියි. 

මීට අමතරව තුරුණු වියේදී ඥාන දත් හට ගැනීම, දත් වැඩීමට ඉඩ නොමැති වීම, කට ඉදිමීම, හකු ඇටය ආශ්‍රිත රෝග, හකු ඇටේ දියවීම වැනි රෝගත් මුඛ සෞඛ්‍යයට එල්ල කරන තර්ජන හා අත්වැල් බැඳ ගනී.