නිතර නිතර මුත්‍රා දැවිල්ල හැදෙනවා නම් ලේවල සීනි පරික්ෂා කරගන්න
අවහිරතාවකින් තොරව සාමාන්‍ය ලෙස මුත්‍රා පහ කිරීමේ දී කෙනෙකුට දැනෙන්නේ සහනදායී හැඟීමකි. එහෙත් මුත්‍රාශයේ ඇතිවන විෂබීජ ආසාදන හෝ වෙනත් අවහිරතා නිසා කෙනෙකුට මුත්‍රා පිට කිරීමේ දී යම් වේදනාවක්, ඇති විය හැකියි. මුත්‍රා දැවිල්ල ඉන් ප්‍රධානයි. අද ඔබ දැනුම්වත් කෙරෙන්නේ මුත්‍රා ආසාදන හා ඉන් වැළකී සිටින්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳවයි.
වියළි කාලගුණික තත්ත්වය හා මුත්‍රා දැවිල්ල අතර සම්බන්ධතාවක් තිබෙනවා ද?
වියළි කාලගුණය මුත්‍රා දැවිල්ලට හේතුවක් නොවෙයි. එහෙත් එවැනි තත්ත්වයක දී පරිසරයේ ආර්ද්‍රතාව අඩුවීම, ශරීරයෙන් වැඩිපුර දහඩිය පිටවීම ආදී හේතු නිසා සිරුර විජලනයට පත්විය හැකියි. එවැනි අවස්ථාවක ශරීරයට ප්‍රමාණවත් තරම් ජලය නොලැබුණහොත් මුත්‍රා දැවිල්ල ඇති වෙන්නට පුළුවන්. මේ නිසා වියළි කාලගුණික තත්ත්වයක දී වැඩිපුර ජලය පානය කිරීම වැදගත්.
කිවුල් සහිත ජලයට මුත්‍රා දැවිල්ල සැදෙනවා ද?
කිවුල් ජලය පානය කළාට මුත්‍රා දැවිල්ල හට ගන්නේ නැහැ. එහෙත් කිවුල් ජලයේ කැල්සියම් වැඩි නිසා එම ජලය පානය කරන අයගේ මුත්‍රාගල් ඇතිවිය හැකියි. බොහෝ විට සිදු වන්නේ කිවුල් ජලය පානය කිරීමට ඇති අකැමැත්ත නිසා බොන වතුර ප්‍රමාණය අඩු කිරීමේ හේතුවෙන් මුත්‍රා දැවිල්ල ඇති වීමයි.
මුත්‍රා දැවිල්ල ඇති හැම අවස්ථාවක ම විෂබීජ ආසාදනයක් තිබිය හැකි ද?
නෑ. විෂබීජ ආසාදනයක් නැති තත්ත්වයක දී වුවද මුත්‍රා දැවිල්ල ඇතිවිය හැකියි. ඇතැම්විට මුත්‍රා ගල් නිසා මුත්‍රා මාර්ගය සීරීමක දී, මුත්‍රාවල සාන්ද්‍රණය වැඩි වීමක දී රසායනික ද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණය වැඩි නිසා දැවිල්ලක් ඇති වීමට පුළුවන්. එම සාන්ද්‍රණමය ස්වභාවය අඩු කිරීමට වැඩිපුර ජලය පානය කිරීම මෙන් ම, තැඹිලි, කුරුම්බා වතුර ආදියත් ගුණදායකයි.
ඇතම් සමාජ රෝග නිසා මුත්‍රා දැවිල්ල හට ගන්නවා කියන කතාව ඇත්ත ද?
ඔව්. විශේෂයෙන් ම පිරිමින්ට සමාජ රෝග වැලඳීමෙන් මුත්‍රා දැවිල්ල තදින් ඇති විය හැකියි. ගොනෝරියා වැනි සමාජ රෝග ඇති කරන බැක්ටීරියාව ආසාදනය වී ඇති කාන්තාවක සමඟ ලිංගිකව එක් වී දින කිහිපයක් තුළ අදාළ පුරුෂයාගේ මුත්‍රා මාර්ගයෙන් අධික දැවිල්ලක් හට ගැනීමටත්, සැරව පිටවීමටත් පුළුවන්. මීට අමතරව Non specific urethrits නැමැති ක්ලැමිඩියා වර්ගයට අයත් විෂබීජ ආසාදනය වීම නිසාත් මුත්‍රා දැවිල්ල ඇතිවිය හැකියි. ශරීර සෞඛ්‍යයට ඉතා අහිතකර මෙම රෝගී තත්ත්වයන්ගෙන් හා අපහසුතාවන්ගෙන් මිදීමට ඔබ කළ යුතු වන්නේ විශ්වසනීය නොවූ අය සමඟ ලිංගික සම්බන්ධතා පැවැත්වීමෙන් වැළකී සිටීමයි.
විෂබීජ ආසාදනයකින් තොරව මුත්‍රා දැවිල්ල ඇතිවිය හැකි තවත් අවස්ථාවක් තිබෙනවා ද?
ඔව්. කලාතුරකින් කෙනෙකුට විෂ බීජ ආසාදනයකින් තොරව වරින් වර මුත්‍රා දැවිල්ල ඇතිවිය හැකියි. විශේෂයෙන් කාන්තාවන්ට නම් ආර්තවහරණයෙන් පසුව එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වෙන්නට පුළුවන්. ඊට බලපාන්නේ ස්ත්‍රි හෝමෝනවල අඩුවීමක්. ඊස්ට්‍රජන් අඩංගු ක්‍රීම් වර්ග යෝනි මාර්ගයේ ආලේප කිරීමෙන් මේ තත්ත්වය වළක්වා ගත හැකියි. වෛද්‍ය උපදෙස් අනුව එම ප්‍රතිකාර ලබාගත යුතුයි. මුත්‍රාශයේ මුත්‍රා සුළු ප්‍රමාණයක් පිරුණු පමණින් ම මුත්‍රාශය දැඩි ලෙස හැකිළීම හා මුත්‍රාශය සිහින් වීම නිසාත් (Urethrel Syndrom නම් රෝගී තත්ත්වයේදී) විෂබීජ නැතිව මුත්‍රා දැවිල්ල ඇතිවිය හැකියි. මෙවැනි රෝගී තත්ත්වයක දී විශේෂඥ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාරවලට යොමු වීම ඉතා වැදගත්.
ගැබිනි මවුවරුන්ට මුත්‍රා ආසාදන ඇතිවී‍ෙම් ඉඩකඩ වැඩියි කියන කතාව ඇත්ත ද?
ගර්භණී මවුවරුන්ට මුත්‍රාශයේ ආසාදන ඇතිවීමේ ඉඩකඩ වැඩි බව ඇත්ත. ඊට හේතුව සිරුරේ ඇතිවන හෝමෝන විපර්යාසයන්. එසේ වුවද ගැබිනි මවක් මුත්‍රාශයේ ආසාදනයක් ඇති වුවහොත් අනිවාර්යයෙන් ම වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා යොමු විය යුතුයි. ඊට හේතුව මුත්‍රාශයේ ඇතිවන ආසාදනය ගර්භණී සමයේ දී පහසුවෙන් ම ඉහළට ගමන් කොට වකුගඩු ආසාදන ඇති කිරීමයි. මාස තුනට අඩු මවුවරුන්ට නම් මුත්‍රා ආසාදන නිසා ගබ්සාවන් පවා සිදුවිය හැකියි. ඒ වගේ ම අඩු වයස් දරු උපත් ඇතිවීමටත් ඉඩ තිබෙනවා.
එහෙත්, ප්‍රතිජීවක ඖෂධ ගැනීම ගැබිනි මවකට අහිතකරයි නේද?
ගර්භණී කාලයේ දී මුත්‍රා ආසාදනයක් ඇති වුවහොත් ලබා දිය යුතු වන්නේ දරුවාට අනතුරක් නොවන ප්‍රතිජීවක ඖෂධ පමණයි. ඇම්පිසිලින්, ඇමොක්සසිලින් හා සෙප ලොස්පොරීන් වැනි ප්‍රතිජීවකවලින් දරුවාට වැඩි බලපෑමක් නෑ. එහෙත් ටෙට්ට්‍රසයික්ලින්, ක්ලෝරැම්පෙනිකෝල් සහ කෝට්‍රයිමොක්සසෝල් වැනි ප්‍රති ජීවක ඖෂධ කළලයට හානිකර විය හැකියි. හොඳම දේ වෛද්‍යවරයකු හමු වී නිවැරැදි ප්‍රතිකාරවලට යොමුවීමයි.
දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන රෝගීන්ට මුත්‍රා ආසාදන ඇති වීමේ ඉඩ වැඩිද?
ඔව්. දියවැඩියාව රෝගීන්ට ඉතා ලෙහෙසියෙන් ම මුත්‍රා ආසාදන ඇතිවෙනවා. එවිට මුත්‍රා දැවිල්ල ඇතිවී අපහසුතාවයට පත්විය හැකියි. නිතර නිතර මුත්‍රා දැවිල්ල හැදෙන හැම කෙනෙක් ම මුත්‍රා සහ ලේවල සීනි පරීක්ෂා කරවා ගැනීම නුවණට හුරුයි.
මුත්‍රා ගල් නිසාත් මුත්‍රා ආසාදන ඇති වෙනවාද?
ඔව්. මුත්‍රාගල් නිසා තුවාල වූ මුත්‍ර මාර්ගයට විෂබීජ ඇතුළු වුවහොත් මුත්‍රා ආසාදනයක් ඇතිවිය හැකියි. මුත්‍රා ගල් නිසා වකුගඩුවල සහ මුත්‍රා මාර්ගයේ යම් ආකාරයක තුවාල සිදුවීමට ඉඩ තිබෙනවා. ඒ වගේ ම මේ මුත්‍රා ගල් මුත්‍රා මාර්ගයේ සෙමින් ගමන් කරන විට කෙනෙකුගේ උදරයේ ඉවසිය නොහැකි තරම් වේදනාවක් ඇති වීමට පුළුවන්. එම වේදනාව ක්‍රමයෙන් කොන්දේ සිට ඉකිලි කරා ගමන් කරනවා සේ දැනෙන්නට පුළුවන්. මුත්‍රා පරීක්ෂණයකින්, උදරයේ එක්ස්රේ ඡායාරූපයක් ගැනීමෙන් හා අල්ට්‍රා සවුන්ඩ් ස්කෑනින් පරීක්ෂණය මඟින් මුත්‍රගල් හඳුනාගත හැකියි.
පිරිමින්ට වඩා කාන්තාවන් අතර මුත්‍රා දැවිල්ල සුලබ ඇයි?
ඊට හේතුව මුත්‍ර මාර්ගයේ පිහිටීම. කාන්තාවක ගේ මුත්‍ර මාර්ගය පිරිමින් ගේ මුත්‍ර මාර්ගය මෙන් දිගට පිහිටා නැති අතර කෙටි සහ පළල්ව පිහිටා තිබෙනවා. ඒ වගේ ම මුත්‍රා මාර්ගයේ පිටත මුත්‍රා විවරය පිහිටා තිබෙන්නේ යෝනි මාර්ගය විවරය හා ගුද විවරය ආසන්නයේ. එම පිහිටීම නිසා ම විෂබීජවලට යෝනිය හා ගුදය අසල සිට ඉතා ලෙහෙසියෙන් මුත්‍රා මාර්ගයට ඇතුළු වී මුත්‍රාශය කරා ගමන් කළ හැකියි. කාන්තාවන් වැඩියෙන් මුත්‍රා ආසාදනවලට ගොදුරු වන්නේ ඒ නිසයි. සනීපාරක්ෂාව ගැන ඉතා සැලකිලිමත් වීමෙන්, හැකිතාක් දුරට කපු රෙදිවලින් මැසූ පිරිසුදු යට ඇඳුම් ඇඳීමෙන් මේ තත්ත්වය බොහෝ දුරට වළක්වා ගත හැකියි.
මත්පැන් හා දුම්පානය කරන අයට මුත්‍රා දැවිල්ල ඇතිවීමේ ඉඩ වැඩි ද?
මත්පැන්, දුම්පානය වැනි පුරුදු හා මුත්‍රා දැවිල්ල අතර සම්බන්ධතාවක් නෑ. එහෙත් මත්පැන් බොන අයගේ ශරීරයෙන් මුත්‍ර මඟින් ජලය වැඩි ප්‍රමාණයක් පිටවන නිසා සිරුර ඉක්මනින් වියළීමට පුළුවන්. එවැනි අයට ප්‍රමාණවත් තරම් හෝ වැඩිපුර ජලය පානය නොකර සිටියේ නම් මුත්‍රා දැවිල්ල ඇතිවිය හැකියි.
මවුකිරි පමණක් බොන බිලිඳු දරුවකුටත් මුත්‍රා ආසාදන ඇතිවිය හැකි ද?
එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වන්නේ ඉතා ම කලාතුරකින්. උපතින් ම මුත්‍රා මාර්ගයේ අවහිරතාවක් තිබුණොත් බිලිඳු දරුවෙකු එවැනි රෝගී ලක්ෂණයක් පෙන්නුම් කළ හැකියි.
කුඩා දරුවෙකුට මුත්‍රා දැවිල්ලක් හැදුණොත් එය දැන ගැනීම අපහසුයි නේද?
ඒක ඇත්ත. සමහරවිට කුඩා දරුවන්ට හට ගන්නා මුත්‍රා ආසාදනය වෛද්‍යවරුන්ට පවා හඳුනා ගැනීම අපහසු විය හැකියි. මුත්‍රා කරන විට හෝ මුත්‍රා කළ විගස දරුවා හඬනවා නම්, දරුවාට යම් මුත්‍රා ආසාදනයක් ඇති බවට සැක කළ හැකියි. සමහරවිට නිතර නිතර උණ හට ගැනීම සහ දරුවාගේ වැඩීම බාල වීම මුත්‍රා ආසාදනය නිසා සිදු වන්නට පුළුවන්. දරුවා ගේ මුත්‍ර පරීක්ෂා කර බැලීමෙන් ඒ තත්ත්වය හඳුනා ගත හැකියි.
නාන තටාකයක දී විශේෂයෙන් ගැහැනු දරුවකුට මුත්‍රා ආසාදන ඇති වීමේ ඉඩ වැඩියි කියන කතාව ඇත්තද?
නාන තටාකය නිවැරැදි ලෙස පාලනය කරනවා නම්, ජලය පිරිසුදු කරනවා නම් එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වන්නේ නෑ. එහෙත් නාන තටාකයකින් ඉන්නෝ, ගල්තැලුම් වැනි දෙයක් බෝවීමට ඉඩ තිබිය හැකියි.
මුත්‍රා තද කරගෙන වැඩි වේලාවක් සිටීම නිසාත් මුත්‍රා දැවිල්ල ඇති වෙනවාද?
ඔව්. මුත්‍රා තද කරගෙන සිටීම මුත්‍රාශය තුළ බැක්ටීරියා වර්ධනය උත්තේජනය කරනවා. එවිට ආසාදනමය තත්ත්වයක් ඇති විය හැකියි. රාත්‍රී නින්දට යාමට පෙර මුත්‍රා පහකර නින්දට යාමත් හොඳ පුරුද්දක්.
මුත්‍රා ආසාදනයකට නියමිත ප්‍රතිකාර නොලැබීම රෝගය නිදන්ගත තත්ත්වයට පත්වීමට හේතුවක් ද?
ඔව්. මුත්‍රාශයේ ආසාදනයක් ඇති වුවහොත් කලට වේලාවට, නියමිත මාත්‍රාවන්ගෙන්, නිවැරැදි ප්‍රතිජීවක ඖෂධ ලබා ගැනීම ඉතාම වැදගත්. නිසියාකාරව ප්‍රතිජීවක ඖෂධ ලබා නොදීමෙන් රෝගය නිදන්ගත තත්ත්වයට පත්විය හැකියි. මුත්‍රා දැවිල්ල මෙන් ම කලක් තිස්සේ වරින්වර මතුවන ඇ‍ඟේ උණ ගතිය සහ වමනය රෝග ලක්ෂණ ලෙස පෙන්නුම් කළ හැකියි. ඒ වගේ ම මුත්‍රාශයේ ආසාදනය ඇති කළ විෂ බීජය මුත්‍රා නාළ දිගේ වකුගඩු දෙසට ගමන් කළේ නම් වකුගඩු පවා ආසාදනයට ලක්විය හැකිය. ‘පයලොනෙෆ්රයිට්ස්’ නමින් හඳුන්වන්නේ එවැනි තත්ත්වයයි. කොන්දේ අධික වේදනාව මෙහි රෝග ලක්ෂණයක්.
මුත්‍රා දැවිල්ලෙන් වැළකී සිටීමට සාමාන්‍යයෙන් දිනකට කොපමණ ජලය ප්‍රමාණයක් පානය කළ යුතුද?
අඩු තරමින් දවසට වතුර වීදුරු අටක්වත් බොනවා නම් මුත්‍රා දැවිල්ල ඇති වීමට තිබෙන ඉඩ අවමයි. හොඳින් ජලය පානය කරන කෙනෙකුට හොඳින් මුත්‍රා පිටවෙනවා. අඩුවෙන් වතුර බොන අයට මුත්‍රා පිටවෙන්නේත් අඩුවෙන්. එවැනි තත්ත්වයක දී මුත්‍රාශයේ බැක්ටීරියා වර්ධනය වීමෙන් ආසාදනමය තත්ත්වයන් ඇති විය හැකියි. දියවැඩියාව ඇති රෝගීන්ට මේ තත්ත්වය වැඩියෙන් බලපානවා. සීනි වැඩි නිසා බැක්ටීරියා වර්ධනය වීමට ඇති ඉඩ වැඩිවීම ඊට හේතුවයි.
මලපහ මගින් මුත්‍රාශයට විෂබීජ පැතිරීම වළක්වා ගන්නේ කොහොමද?
මෙහිදී වඩාත් සැලකිලිමත් විය යුතු වන්නේ කාන්තා පාර්ශ්වයයි. මලපහ කිරීමෙන් පසු සෝදන විට ජලය ඉදිරිපස සිට ගුදය දෙසට ගලා යාමට සලස්වන්න. පිටුපස සිට ඉදිරියට සේදීමෙන් විෂබීජ මුත්‍රා මාර්ගය දෙසට ගමන් කරනවා. ඒ වගේම ලිංගික හැසිරීමකින් පසු ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ හොඳින් සෝදා පිරිසුදු කිරීමෙන් විෂබීජ වර්ධනය වීම වළක්වා ගත හැකියි.
විශේෂඥ වෛද්‍ය ආරියසේන යූ. ගමගේ
සාකච්ඡා කෙළේ - රමණී සුබසිංහ
උපුටා ගැනීම සිළුමිණ පුවත්පත
