මොනවද මේ ඩිම්භ කෝෂ ගෙඩි
කාන්තාවකගේ ප්‍රජනන පද්ධතිය තුළ තිබෙන වැදගත්ම අංගයක් වශයෙන් ඩිම්බ කෝෂ හැඳින්විය හැකිය. ගර්භාශය දෙපසින් පිහිටන මෙම ඩිම්බ කෝෂ කුඩා දැරිවියක් මල්වර වූ දා සිට වැඩිමහලු වියේදී ආර්තවහරණය සිදුවීම දක්වාම නිරන්තර ක්‍රියාකාරී වේ. මසකට වරක් ඩිම්බයක් නිකුත් කිරීමද ඩිම්බ කෝෂ මඟින් සිදුකරයි. එනිසා දරුවකු පිළිසිඳ ගැනීම සඳහා මූලික අඩිතාලම දමනු ලබන්නේ මෙම ඩිම්බ කෝෂ මඟිනුයි. ඩිම්බයක් වර්ධනය වන්නේ තරලය පිරුණු අවකාශයක් තුළය. ස්කෑන් කොට බැලුවහොත් එම අවකාශය ජල බුබුළුක් ආකාරයට දැකගත හැකිය. මෙවැනි බොහෝමයක් ජල බුබුළු ඉබේම හටගෙන ඉබේම හැකිළී යන බවත් සඳහන් කළ යුතුය. නමුත් ප්‍රජනන පද්ධතිය තුළ වැදගත් මෙහෙයක් ඉටුකරනු ලබන ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිතව හටගන්නා විවිධ රෝගාබාධවලින් බහුතරයක් කාන්තාවන් පීඩා විඳින බවත් පැවැසිය යුතුය. ඒ අතරින් ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිතව හටගනු ලබන ඩිම්බ කෝෂ ගෙඩි සහ පිළිකාමය ඩිම්බ කෝෂ ගෙඩි පිළිබඳව ඔබව දැනුවත් කරන්න අද අපි සිතුවා.
කාන්තාවකගේ ප්‍රජනන පද්ධතිය තුළ ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිතව ඇතිවන ගෙඩි ජීවිතයේ ඕනෑම වයසකදී ඇතිවිය හැකිය. එය අලුත උපන් බිලිඳියකගේ සිට ඉතා වයෝවෘද්ධ කාන්තාව දක්වා විය හැකියි. මෙවැනි ගෙඩි බහුලවම ඇතිවිය හැක්කේ ආර්තවහරණයට ලක්වූ කාන්තාවන් හටයි. ඒ අතරිනුත් සෑම කාන්තාවන් හත්දෙනකුගෙන් එක් අයකුටම ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිත පිළිකාමය ගෙඩි ඇතිවීමේ අවදානමකුත් පවතිනවා.
මේ ආකාරයට ප්‍රධාන වශයෙන්ම ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිත ගෙඩි වර්ග දෙකක් හඳුනාගත හැකියි.
- ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිත පිළිකාමය නොවන ගෙඩි
- ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිත පිළිකාමය ගෙඩි ආදී වශයෙනුයි.
ආර්තවය සිදුවන කාන්තාවකගේ ඩිම්බ කෝෂය තුළ ජල බුබුළුක් වැනි කුඩාවට ගෙඩි හට ගැනීම සාමාන්‍යයෙන් සිදුවිය හැකියි. මෙය සුලබව දක්නට ලැබෙන කාන්තා රෝගයක් ලෙසත් හඳුනාගත හැකිය. මීට අමතරව ඩිම්බ කෝෂය ආශ්‍රිතව පිළිකාමය නොවන ගෙඩි වර්ග රාශියක්ද පවතිනවා. එනිසා ඩිම්බ කෝෂ ගෙඩි කියූ පමණින් ඔබ බිය විය යුතු නැහැ. ඩිම්බ කෝෂය තුළ ඇතිවන මෙවැනි හානිදායක නොවන ගෙඩි වර්ග ස්කෑන් පරීක්ෂාවකින් නිවැරදිව හඳුනාගත හැකියි. නමුත් මෙවැනි ගෙඩි හේතුවෙන් බොහෝ විට,
- ඩිම්බ කෝෂය විනාශ වීම, ඩිම්බ කෝෂයට රුධිරය සැපයීම අක්‍රිය වීම.
- ඩිම්බ කෝෂයෙහි හටගත් ගෙඩිය තුළට රුධිරය වහනය වීමක් සිදුවීම.
- ඩිම්බ කෝෂය තුළ හටගත් ගෙඩිය පුපුරා තරලය උදර කුහරය තුළට ගලා ඒම.
- උදරය තුළින් දැඩි වේදනාවක් හටගැනීම ආදී සංකූලතා මතුවිය හැකියි.
තවද කලාතුරකින් පිළිකාමය නොවන ඩිම්බ කෝෂ ගෙඩියක් දීර්ඝ කාලයක් පුරාවට පැවැතීම හේතුවෙන් ඩිම්බ කෝෂ පිළිකාමය තත්ත්වයන් දක්වා වර්ධනය විය හැකිය. එනිසා ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිතව කිනම් හෝ ගෙඩියක් හඳුනාගත් වහාම කල් නොයවා එය ඉවත් කරගැනීම අත්‍යවශ්‍යයි. ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිත පිළිකාමය තත්ත්වය ඉතා බරපතළ රෝග තත්ත්වයක් වනවා. එනම් මෙවැනි ගෙඩි දිගු කාලයක් ගතවන තුරු සහ එය ශරීරය පුරා පැතිරී යන තුරු රෝගියාට කිසිදු රෝග ලක්ෂණයක් නොපෙන්වයි. මෙහි බරපතළම තත්ත්වයද එයයි. තවද ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිත පිළිකාමය ගෙඩි හඳුනාගත හැක්කේ රෝගය යම්තාක්දුරට උත්සන්න වීමෙන් අනතුරුවයි. එම නිසා මෙම රෝගය හේතුවෙන් කාන්තාවන්ට ඇතිවිය හැකි සංකුලතාද ඉතාමත් ඉහළ මට්ටමක පවතිනවා.
- ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිත පිළිකා ඇතිවිය හැකි අවදානම් සහගත කාන්තාවන් වන්නේ,
- දරුවන් නොමැති කාන්තාවන්,
- පියයුරු පිළිකා ඇති කාන්තාවන්,
- පවුලේ වෙනත් අයකුට පියයුරු පිළිකා පවතිනවා නම්,
- දරුවන් නොමැතිවීම හේතුවෙන් දීර්ඝකාලීනව ඔෟෂධ ලබාගන්නා කාන්තාවන්, ආදී අයයි.
මෙවැනි ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිත පිළිකාමය තත්ත්වයන් ඇති වූ විටදී දක්නට ලැබෙන රෝග ලක්ෂණ කිහිපයක්ද පවතිනවා. ඒවා නම්, ප්‍රධානම ලක්ෂණ වන්නේ, බාහිරව කිසිදු රෝග ලක්ෂණයක් නොපෙන්වීමයි. තවද වෙනත් රෝගයක් සඳහා ප්‍රතිකාර ලබාගැනීම සඳහා වෛද්‍යවරයා වෙත යොමු වීමෙන් පසු සිදුකරනු ලබන ස්කෑන් පරික්ෂාවකින් පසුව රෝගය හඳුනාගත හැකි වීමයි. එමෙන්ම,
- උදරයේ වේදනාව
- කෑම අරුචිය
- බඩ ඉදිරියට නෙරා ඒම
- ආර්තවය අක්‍රමවත් වීම
- ශරීරය කෙට්ටු වීම
වැනි සුලබ රෝග ලක්ෂණත් මතුවිය හැකියි. ඊට අමතරව අවුරුදු 50 පසු වූ කාන්තාවන්ට ග්‍රැස්ට්‍රයිටීස් වැනි රෝග ලක්ෂණ මතුවීමද ඇතිවිය හැකියි.
තම ශරීරය පිළිබඳව පූර්ණ අවධානයකින් සිටිනවා නම් මෙම රෝගී තත්ත්වය කල්තියා හඳුනාගත හැකියි. එනිසා ඔබටද ඉහත සඳහන් කළ මූලික රෝග ලක්ෂණ තිබේ නම් ප්‍රසව හා නාරිවේදී වෛද්‍යවරයකු වෙත යොමු වී උදරය ආශ්‍රිත ස්කෑන් පරීක්ෂාවක් කරගත යුතුය. තවද ඔබ තරුණ වයසේ පසුවන දරුවන් සිටින කාන්තාවක් නම් සහ පියයුරු පිළිකාවකින් පෙළෙනවා නම් ඔබට ඩිම්බ කෝෂ ආශ්‍රිත පිළිකාමය රෝග ලක්ෂණ පවතිනවා නම් ප්‍රසව හා නාරිවේදී විශේෂඥ වෛද්‍යවරයකු සමඟ සාකච්ඡා කොට ඩිම්බ කෝෂ දෙක පැලෝපීය නාළ දෙක හා ගර්භාශය යන අවයව කොටස් සිල්ලම ඉවත් කර ගැනීමෙන් ඔබට ඇතිවිය හැකි ජීවිත හානිය අවම කරගත හැකියි. එමෙන්ම දරුවකු පිළිසිඳගෙන තිබෙන අවස්ථාවකදී ඩිම්බ කෝෂ තුළ ගෙඩියක් හටගෙන තිබෙනවා නම් එම ගෙඩියේ ස්වභාවය සහ පිළිකාමය ගෙඩියක් නොවේ යැයි තහවුරු කරගත් පසු දරු ගැබට හානි නොවන ලෙසින් එම ගෙඩිය ඉවත් කර ගත හැකියි. එමෙන්ම එම ගෙඩිය මඟින් දරු ගැබට හානියක් නොවනවා නම් දරුවා ලැබුණු පසුද ගෙඩිය ඉවත් කරනු ලබනවා.
ශරීරයට හානිකර නොවන ඩිම්බ කෝෂ ගෙඩි ඉවත් කිරීම සඳහා ලැපරස්කොපි ආකාරයට ශල්‍යකර්මයක් කරන අතර ඩිම්බ කෝෂ පිළිකාමය ගෙඩි ඉවත් කිරීම සඳහා විවෘත ශල්‍යකර්මයන්ද (Open Surgery) සිදුකරනු ලබනවා. මෙවැනි පිළිකාමය ඩිම්බ කෝෂ ගෙඩි ශල්‍යකර්මයකින් පමණක් නිට්ටාවට සුව කළ නොහැකි අතර එය ශරීරය පුරා පැතිරී තිබෙන බැවිනුත් ඔෟෂධ මඟින් රෝගය පාලනය කළ යුතුයි. මෙවැනි ඔෟෂධ ලබාගන්නා විටදී වමනය යෑම, හිසකෙස් ගැලවීම, සම දුර්වර්ණ වීම, ආහාර අරුචිය හා විවිධ අතුරු ආබාධ රාශියක්ද ඇතිවිය හැකියි. එනිසා බොහෝ කාන්තාවන් ඔෟෂධ ලබාගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලබනවා. මෙම අතුරු ආබාධ කෙටි කලකට සීමාවන අතර ඔෟෂධ නිසි පරිදි ලබාගෙන රෝගය නිට්ටාවටම සුවකර ගත යුතුයි. එමඟින් ඔබගේ ජීවිත හානිවීම වළක්වා ගත හැකි බවද තරයේ මතක තබාගත යුතුයි.
දිනූෂා මනෝරි නිශ්ශංක
මව්බිම
