දරුවාගේ හිස යමක වැදුණු විට රෝග ලක්ෂණ නැතත් පැය 48 පුරා නිරීක්ෂණය කරන්න

හිසට සිදු වූ අනතුරක් ලෙසින් හඳුන්වන්නේ කුමක්ද?

යම්කිසි හේතුවක් නිසා හිසේ සාමාන්‍ය ක්‍රියාකාරීත්වය නැවතීම හිසට සිදුවන අනතුරක් ලෙසින් හැඳින්වේ. මෙසේ මොළයේ ක්‍රියාකාරීත්වය සුළු හෝ බරපතළ මට්ටමින් අනතුරට ලක්විය හැකියි. එහිදී මොළයට සිදුවන සුළු අනතුරක් නිසා මතකය නැතිවීම, සිහිනැති වීම, අතක හෝ පයක ක්‍රියාකාරීත්වය නැතිවීම හෝ මරණය වැනි බරපතළ මට්ටම් වලට පවා ලක්විය හැකියි. එසේ වන්නේ අනතුර නිසා මොළයේ ස්නායු සෛලවලට වන හානිය නිසයි. යම් තාක් දුරට එම හානිය නැවත ප්‍රකෘති විය හැකි අතර තවත් සමහර විටෙක එසේ නොවීමටද හැකියි. එවිට දිගින් දිගටම රෝග ලක්ෂණ දැකගත හැකියි.

මොළයට සිදුවන හානිය ඍජු ලෙස මොළයේ ස්නායු පටක වලට වන හානියක් හෝ රුධිරවාහිනී වලට සිදුවන හානියෙන්, රුධිරය සපයනු ලබන මොළයේ කොටස්වලට හානි ඇතිවිය හැකිද?

ස්නායු සෛල මෙන්ම රුධිරවාහිනී වලට යම් හානියක් ඇති වූවොත් ලේ ගැලීමක් ඇතිවිය හැකියි. මෙමඟින් මොළයේ යම් පීඩනයක් ඇති වේ. කෙසේ වූවත් මෙහි අවසාන ප්‍රතිඵලය වන්නේ ස්නායු සෛල වලට බලපෑමක් ඇති වීමකි. මෙමඟින් සෛල මිය යා හැකියි.

මොළයට අනතුරු සිදුවන්නේ කුමන වයසකදීද?

යමෙක් මොලොවට ඉපදුණු මොහොතේ සිට ජීවිතයේ කුමන හෝ මොහොතක මොළයට අනතුරු ඇතිවීමේ අවදානමක් ඇත. ඒ වගේම මොළයට යම් හානියක් සිදුවේ නම් එම හානිය ඒ ඒ වයස් සීමාවට අනුව වෙනස් වේ. ඒ අනුව ළදරු වයසේදී දරු උපත ආශි‍්‍රතව වගේම මහලු වයස දක්වා විවිධ බාහිර පාරිසරික හේතු නිසා මොළයට අනතුරු ඇතිවිය හැකියි. මේ අතර මාර්ග අනතුරු හා වැටීම් නිසා සිදුවන අනතුරු ප්‍රධාන තැනක් හිමිකර ගනියි.

දරු ප්‍රසූතියේදී ළදරුවකුගේ මොළයට අනතුරු සිදුවිය හැකිද?

විවිධ උපකරණ භාවිතා කර දරුවා ඉවතට ගැනීමට උත්සාහ කරන විට මොළයට විවිධ අනතුරු සිදුවිය හැකියි. කුඩා දරුවන්ගේ හිස් කබල ඉතා නම්‍යශීලීයි. මේ නිසා යම්කිසි ලේ ගැලීමක් ඇති වූවත් එය නැවත යථා තත්ත්වයට පත් වී මොළයට විශාල තෙරපුමක් ඇති නොවේ. එසේ ස්නායු වශයෙන් බලපෑමක් ඇති නොවුණත් රුධිරය එකතු වීම නිසා කම්පන තත්ත්පයන් ඇතිවිය හැකියි. මෙය ඍජුව මොළයට හානිකර බවක් ඇති නොකරන අතර වක්‍රාකාරව ඇතිවන තත්ත්වයකි.

දරුවන්ගේ හිස වැදීමකදී ඒ සඳහා ප්‍රතිකාර ලබා ගත නොයුතු බව දෙමාපියන් තීරණය කරන්නේ කෙසේද?

කුඩා දරුවන්ගේ ශරීරයට සාපේක්ෂව හිසේ ප්‍රමාණය වැඩි වේ. මේ නිසා හිස තරමක් බරින් වැඩියි. ඒ වගේම දරුවන් නිතරම දුව පැන ඇවිදියි. මේ නිසා නිතරම අනතුරු අවදානමකින් ඔවුන් පසු වේ. මෙවැනි දරුවෙකුට මොළයට හානියක් සිදු වුණත් වැඩිහිටි අයෙකුට වඩා දරා ගැනීමේ හැකියාව වැඩි අතර මොළයේ අභ්‍යන්තරයට හානි සිදුවීම අවමය. කෙසේ වෙතත් සාමාන්‍යයෙන් ළමයෙකුගේ හිස වැඳීමෙන් පසුව එම ස්ථානයේ ගෙඩි ගැසුණු ස්වභාවයක් දැකගත හැකියි. එතැනදී අපි අයිස් තැබීම වැනි ප්‍රථමාධාර ලබා දුන්නද ඒවාට වෛද්‍ය විද්‍යානුකූලව පිළිගැනීමක් නොමැත. එමඟින් රුධිර කැටිය දියවීමක් සිදු නොවේ. ඇත්තෙන්ම අයිස් තැබීම නිසා සිදුවන්නේ අවාසියකි.

ඊට හේතුව රුධිර කැටි ගැසීමට අවශ්‍ය සංඝටක ක්‍රියාකාරීවීමට අවශ්‍ය උෂ්ණත්වය නැති වී යා හැකියි. මේ නිසා වැඩිපුර ලේ ගැලීමක් වුවත් ඇතිවිය හැකියි. මූලිකව දරුවෙකුගේ හිස වැදුණු විට දරුවාව නිරීක්ෂණය කළ යුතුයි. එහිදී ප්‍රධාන කරුණු කීපයක් පිළිබඳව අවධානය යොමු කළ යුතුයි. ඒ අතර දරුවා වමනය කරයිද එසේත් නැත්නම් අතක හෝ කකුලක දුර්වලකමක් පණ නැති කමක් තිබේ ද හිස කැක්කුම බව පවසනවාද දරුවාගේ ඇස පැත්තකට ගිහින්ද දරුවාගේ කල්පනාව හොඳද ආදී කරුණු පිළිබඳ නිරීක්ෂණය කළ යුතුයි. මෙම නිරීක්ෂණය පැය 48 ක කාලයක් දී කළ යුතුයි. මේ කාලයේදී කිසිදු ගැටලුවක් නොමැති නම් දරුවාට ගැටලුවක් ඇති නොවන බව නිගමනය කෙරෙයි.

දරුවාගේ හිසට වැදුණු පහරේ බරපතළකම ඊට බලපෑ හැකිද?

යම්කිසි අනතුරකදී හිසට සිදුවන අනතුර එහි ශක්ති ප්‍රමාණය අනුව හිසට අනතුරක් සිදු වී ඇති බවට ලක්ෂණ හඳුනා ගතහොත් එවිට රෝගියා රෝහල් ගත කළ යුතුයි. ඒ වගේම ඊට බාහිර වෙනත් අනතුරු වී තිබේ නම් එමඟින්ද හිසට යම් බලපෑමක් ඇති විය හැකිය. ඊට හේතුව ශරීරයේ වෙනත් තැනක රුධිර ගැලීමක් සිදු වූවොත් මොළයට සැපයෙන රුධිර ප්‍රමාණය අඩු වීමෙන් මොළයට හානි ඇතිවිය හැකියි.

දරුවකුට හානි ඇතිකර විය හැකි අනතුරු නොවන අවදානම් අවස්ථා මොනවාද?

දරුවෙකු රැකබලා ගැනීමේදී දරුවාව අනවශ්‍ය ලෙස චලනය කරයි නම් එවිට මොළය හා හිස අතර සාපේක්ෂ චලනයක් සිදුවේ. මේ චලනයන් නිසා යම්කිසි ලේ ගැලීමක් මොළයට ඇතිවිය හැකියි. මෙය දිගින් දිගටම කරන විට දිගින් දිගටම ලේ ගැලීමක් ඇතිවිය හැකියි. මෙවැනි අවස්ථා C.T. ස්කෑන් පරීක්ෂණයක් මඟින් පැහැදිලිව හඳුනා ගත හැකියි.

මෙවැනි අවස්ථාවකදී කළ යුත්තේ කුමක්ද?

මෙම අනතුරට අමතරව අපයෝජනයට ලක්වන දරුවන්ගේ කැපුම් තුවාල ආදිය දැකගත හැකි අතර රුධිර ගැලීම නිසා අතක පයක පණ නැති වීමක්ද දැකගත හැකියි. දරුවන් අපයෝජනයට ලක් නොකළත් විනෝදය සඳහාද දරුවන් උඩ දමා ඇල්ලූවද එමඟින්ද මොළයට යම් හානියක් ඇති කරවිය හැකියි. ඒ අනුව තමාගේ දරුවාව රැකබලා ගැනීමේදී තමාගේ අතින් හෝ වෙනත් අයගෙන් සිදුවිය හැකි අනතුරු සිදු නොවන ආකාරයට කටයුතු කිරීම වඩාත් වැදගත්.

මෙවැනි ලේ ගැලීමක් ඇති වූවොත් එය අනාගතයේදී කුමන ආකාරයේ බලපෑම් ඇති කරාවිද?

මෙසේ සිදුවන ලේ ගැලීමකදී මොළයට තෙරපුමක් ඇති වී යම් බලපෑමක් ඇති වී තිබුණොත් ප්‍රතිකාර ලබාදිය යුතුයි. එසේ නොවුණහොත් ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වන දරුවාගේ ස්නායු පද්ධතියේ යම් දුර්වලතාවන් මතුවිය හැකියි.

හිසේ සැත්කමකින් පසුව අදාළ දරුවා අනාගතයේ යම් දුර්වලතා වලින් පෙළේද?

එවැනි දරුවෙකුට ශල්‍යකර්ම නිසා ඇතැම්විට අතුරු ආබාධ ඇතිවිය හැකියි. මෙම අතුරු ආබාධ ශල්‍යකර්මය කිරීමෙන් පසුව කෙටි කලකින් හෝ බොහෝ කාලයක් ගත වීමෙන් අනතුරුව ඇතිවිය හැකියි. උදාහරණ ලෙස නැවත ලේ ගැලීම, වලිප්පුව, ආසාදන ආදිය මුල් කාලීනව දැකගත හැකි අතර වලිප්පුව ආදී රෝග ලක්ෂණ දිගුකාලීනවද ඇතිවිය හැකියි.

ස්වාධීන රූපවාහිනියේ Meet Your Doctor වැඩසටහන ඇසුරෙනි
විශේෂ ස්තූතිය
වෛද්‍ය සුදත් දම්සිංහට සහ ස්වාධීන රූපවාහිනියේ විධායක නිෂ්පාදක සුමිත්ත කුරුප්පු මහතාට

උපුටා ගැනීම දිනමිණ