දශ්‍යාබාධිත සංචාරකයෙක් ශ්‍රී පාදයේ ඉර සේවය දුටු වගයි

දහනව වන සියවසේ ලොව විශිෂ්ටතම සංචාරකයා ද ඔහුය

සිරිපා කඳු මුදුනේ දී දැකිය හැකි ඉර සේවය පිළිබඳ රමණීය විස්තරයක් පහත දැක්වෙයි. එහෙත් එහි විශේෂත්වය වනුයේ මෙය දෘශ්‍යාබාධිත සංචාරකයකු විසින් කරන ලද්දක් වීමය. පහත සඳහන් අපූර්වතම සටහන තබන ලද්දේ ලොව ප්‍රකට සංචාරකයකු විසිනි.

“ඒක සිද්ධ වුණේ අපි සමනල කන්ද මුදුනට නැගලා පැය දහයක් දොළහක් විතර ගියාට පස්සෙ. ඒ වෙද්දී අපි හිටියෙ මුහුදු මට්ටමේ ඉඳලා අඩි 7420 ක් විතර ඉහළින් වෙන්න ඕනෙ. රෑ දැනුණු අධික සීතල ටිකෙන් ටික අඩු වීගෙන ගියා. ඉර ඔහුගේ වැඩ රාජකාරි භාරගන්න ඇති කියලා මට හිතුණා. තවත් තත්පර කීපයකින් රැස්වෙලා හිටපු පිරිස තාලයකට අනුව මහා හඬක් නංවන්න පටන් ගත්තා. ඒක හරියට ස්තෝත්‍ර කීමක් වගෙයි. මගේ ඇස් දෙකට කිසිම දෙයක් දකින්න පුළුවන්කමක් නැහැ. ඒත් මගේ හදවතට ගොඩක් දේවල් පෙනෙන්න පටන් ගත්තා. රතු පාටට හුරු රන් පාට හිරු රැස් අපේ ඇඟට වැටිලා අපි හැමෝම වෙනත් ලෝකෙකින් ආපු අය වගෙ පෙනුණා. ඈත අහස පෙනුණේ හරියට මුහුද ළඟට ගියාම ඈතින් පෙනෙන ක්ෂිතිජය වගේ. මේ තියෙන්නෙ මුහුද වෙන්න ඇති කියලා එක මොහොතකට මට හිතුණා. ඉර එක පාරටම ආවෙ කොහෙ ඉඳලාද කියලාවත් හිතා ගන්න බැරි වුණා. ඉර තමන්ගේ පළවෙනි කිරණය යොමු කළේ මගේ හදවතට, ඔව් ඇත්තටම මගේ හදවත හරහා ඒ කිරණය වැටුණු හැටි මට හොඳින්ම දැනුණා”.

19 වන සියවසේ ලොව විශිෂ්ටතම සංචාරකයා ලෙස හඳුන්වන ජේම්ස් හෝල්මන් ලෝකයේ රටවල් අනූවකට වැඩි සංඛ්‍යාවක සංචාරය කරමින් ග්‍රන්ථ කීපයක්ම ලියා පළ කරන ලද්දෙකි. ඔහු 1829 වර්ෂයේ දී ශ්‍රී ලංකාවට ද පැමිණ ලංකාවේ මාස කීපයක් සංචාරයේ යෙදුණේය. හෝල්මන් අනිකුත් විදෙස් සංචාරකයන් අතර විශේෂත්වයක් ගනු ලබන්නේ ඔහු ඇස් දෙකම අන්ධ පුද්ගලයෙකු වන බැවිනි.

1786 වසරේ දී බ්‍රිතාන්‍යයේ ඩෙවෝන් හිදී ඔහු උපත ලැබුවේ බෙහෙත් වෙළෙන්දෙකුගේ පුතෙකු ලෙසිනි. 1798 දී රාජකීය නාවික හමුදාවේ ස්වේච්ඡා සේවකයෙකු ලෙස රාජකාරියට බැඳුණු හෝල්මන් 1807 වනවිට එහි ලුතිනන් තනතුර දක්වා උසස්වීම් ලබා ගන්නා ලදී. 1810 දී ඇමෙරිකානු හමුදාවෙන් එල්ල ගරිල්ලා ප්‍රහාරයක දී හෝල්මන් දැඩි ලෙස අනතුරට ලක්විය. අනතුරින් සුව වූ පසුව වුවද මුල් කාලයේදී අස්ථිවල ආබාධයකින්ද පසු කාලයේ අක්ෂි ආබාධයකින් ද පෙළුණු ඔහු වයස අවුරුදු 25 වන විට සම්පූර්ණයෙන්ම අන්ධභාවයට පත්විය. ඉන්පසු රාජකීය නාවික හමුදාවෙන් විශ්‍රාම ගත් හෝල්මන් සිය සම්පූර්ණ කාලය යොදවන ලද්දේ සංචාරය කිරීම, ‍පොත් කියවීම සහ ලිවීම සඳහාය. 1815 දී පමණ ලොව වටා සංචාරය ඇරඹූ ඔහු 1829 දී ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන ලදී.

හෝල්මන් සිය ඒ A voyage round the world කෘතියේ තුන්වන වෙළුමේ ශ්‍රී ලංකාව පිළිබඳ සම්පූර්ණ විස්තරයක් පළ කර තිබේ. ඔහු ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි ආකාරයත්, එහි නගර සහ ගම්මානවල සංචාරය කළ ආකාරයත් ඔහුට ඇසුණු, දැනුණු සහ හැඟුණු දේ පිළිබඳවත් අගනා සටහන් කීපයක්ම පළ කර තිබේ. ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි ඔහු අවස්ථා කීපයකදීම කඳුකර ප්‍රදේශවල ගමන් කිරීම සඳහා භාවිත කර තිබුණේ අතීතයේ දෝලාවට සමාන සිංහල ගැමියන් හතර දෙනෙකු විසින් ඔසවා ගෙන ලද පුටුවකි. දින කීපයක් මෙසේ එම පුටුව සමග හෝල්මන්ව ඔසවාගෙන ගිය පසු තවදුරටත් එය කළ නොහැකි බව එක් ගැමියෙකු පවසා තිබේ. එහිදී හෝල්මන්ගේ බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික මිතුරෙකු එම ගැමියාට රහසින් මෙන් පවසා තිබුණේ “රෑට අරවා ටිකක් දෙන්නම්” යනුවෙනි. මෙහිදී අරවා යනුවෙන් හඳුන්වා තිබුණේ ‘අරක්කු’ බවත් සිංහල ගැමියන්ට අරවා දීමෙන් කළයුතු රාජකාරියට අමතරව ඕනෑම දෙයක් කරගත හැකි වන බවත් හෝල්මන් සිය කෘතියේ සඳහන් කර තිබේ.

ලෝකය වටා සිදු කරන ලද සංචාරවලට අදාළව ඔහු විසින් රචනා කරන ලද ග්‍රන්ථ ගණන හයකි. ඒ A voyage round the world කෘතියේ වෙළුම් තුනක් සහ Travels in Madeira, Sierra කෘතියේ වෙළුම් හතරක් ඒ අතර තිබේ. Holman’s Narratives of His Travels නමින් හෝල්මන් ලියන ලද ස්වයං චරිතාපදානය ඔහු ලියා අවසන් කරන ලද්දේ 1857 වසරේ ජූලි 21 වනදාය. හරියටම ඉන් සතියකට පසු, එනම් ජූලි 29 වනදා හෝල්මන් මිය ගියේ හදසියේ ඇති වූ හෘදයාබාධ තත්ත්වයක් හේතුවෙනි. ඔහු මිය ගිය කාලයේ ඔහුගේ ස්වයං චරිතාපදානය පිළිබඳ කතාව මාධ්‍ය මගින් කතාබහට ලක් වුවද පවු‍ලේ සාමාජිකයින් හැරෙන්නට එම අත්පිටපත දුටු කෙනෙකු නැත. ඔහුගේ පවු‍ලේ සාමාජිකයන් පවසා තිබුණේ හෝල්මන්ගේ මරණයේ වැඩ කටයුතුවලින් පසු එම අත්පිටපත ඔවුන්ට ද දකින්නට නොලැබුණු බවකි.

2007 වසරේ දී ජේසන් රොබර්ට්ස් නම් ඇමෙරිකානු ජාතික ‍ලේඛකයා විසින් ඒ A Sense of the World: How a Blind Man Became History’s Greatest Traveler නමින් ‍පොතක් ලියා පළ කරන ලදී. එහි ජේම්ස් හෝල්මන් විසින් සිදුකරන ලද සංචාර කීපයකම කරුණු ඇතුළත් අතර මෙම කෘතිය මුද්‍රණය කර වසරක් තුළ එහි පිටපත් ලක්ෂ හයක් පමණ විකිණී ගිය බව ද වාර්තා වී තිබේ.

දුලංජලී මුතුවාඩිගේ