ගන්නෝරු යුද පිටියේ සැඟවුණු ඇත්ත

උඩරට සෙනරත් රජුගේ ඇවෑමෙන් සිහසුනට පත්වන්නේ ඔහුගේ පුත් දෙවැනි රාජසිංහ හෙවත් මහා අස්ථාන කුමරුය. මෙය සිදුවන්නේ මෙයට වසර 384කට පෙර එනම් 1635දීය. ලංකාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ මේ වන විට පාලනය වූයේ පෘතුගීසීන් යටතේය. පෘතුගීසී කපිතාන් ජෙනරාල්වරුන්ගේ අණසක ඒ වන විට මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල බලවත්ව තිබිණි. එවකට මෙරට සිටි පෘතුගීසී ජෙනරාල්වරයා වූයේ දියෝගුද මේලෝ කැස්ට්‍රෝ නමැත්තාය. හෙතෙම ඒ වන විට කපිතාන් ජනරාල්වරයකු ලෙස ලක්දිවට පැමිණ සිටියේ දෙවැනි වරටය. අප රටට මහත් හිසරදයක් වූ මොවුන් සැවොම මේ රටින් පන්නා දැමිය යුතුයි යන මතය දෙවැනි රාජසිංහ හෙවත් මහා අස්ථාන කුමරුගේ යටි හිතේ පැලපදියම්ව තිබුණේ ඔහු රජ වෙන්නටත් පෙරය. එසේම මෙම දෙවැනි රාජසිංහ රජු පෘතුගීසීන් මුළු ශ්‍රී ලංකාවෙන්ම පන්නා දැමිය යුතුය යන ඒකායන අරමුණෙහි පිහිටා ක්‍රියා කළ දේශමාමක පුත්‍රයකුද විය. මෙම රජු යුද්ධයෙහිද දක්‍ෂයෙකි. එ නිසා රාජ අභිෂේකයට පෙර සිටම ඌව පළාත භාරව සිටි අතර කුමාර කාලයේදීම මොහුට යුද ශිල්පයේ මහා අත්දැකීම් සමුදායක් ලබාගැනීමේ අවස්ථාව සැලසිනි.

ඌව පළාත භාරව සිටි ඔහුට කුමාර කාලයේම පෘතුගීසී හේවා කණ්ඩායමක් සමඟ සටනක් කරන්නට සිදුවිණි. ඒ වැල්ලවායේ, රන්දෙණි වෙලේදීය. කොන්ස්ටන්ටයින් ප්‍රමුඛව පෘතුගීසී හේවා කණ්ඩායමක් මෙම කුමරුවා සමඟ සටනට වන් කල හෙතෙම මෙම හේවා කණ්ඩායම පරාජයට පත්කළේ මතක හිටින පාඩමක් උගන්වමිනි.

මෙම රජුගෙන් අන්‍යාගමිකයන්ට මෙන්ම අන්‍ය ජාතිකයන්ටද වරදක් වූයේ නැත. ඔවුන්ගේ ආගමික නිදහස මෙන්ම ජීවත්වීමේ නිදහසටද රජු කිසි විටෙක බාධා කළේ නැත. මොහුගේ රාජ්‍ය සමයේ පෘතුගීසී රෝමානු කතෝලික දේව ගැතිවරුද විසූහ. සුදු සොල්දාදුවන්ගේ සබඳතාවද ප්‍රිය කළ රජු පෘතුගීසී මෙන්ම ලන්දේසි සේනාංක දෙකක්ද සිය රාජ්‍ය පාලන ප්‍රදේශයේ තබා ගත්තේය. මෙම කාලය තුළදී පෘතුගීසීන්ගේ බලය පෙරදිගින් බිඳීයෑමේ තර්ජනයක්ද ඇති වන්නට විය. පෘතුගීසී ආණ්ඩුවේ මුදල් තත්ත්වය පිරිහී යෑම ඊට බලපෑවේය. ඒ වන විට ලන්දේසීන්ද පෙරදිගට ආගමනය වෙමින් සිටියහ. මේ නිසාම පෘතුගීසීන්ගේ වෙළෙඳ කටයුතුවලටද මෙකී තත්ත්වය බෙහෙවින් තර්ජනයක් විය. එවකට බලසම්පන්න තත්ත්වයේ සිටි ලන්දේසීන් සමඟ ඇති වූ ගැටුම් නිසාවෙන්ද, යටත්විජිතවාසීන් සමඟ ඇති වූ ගැටුම් නිසාවෙන්ද ඒ වන විට පෘතිගීසීහු දැඩි ලෙස දුර්වල තත්ත්වයට පත්ව සිටියහ.

පෘතුගීසී හමුදාවේ ජනරාල් දියෝගුද මේලෝ වස්තු තණ්හාවෙන් සිටි අයෙකි. දියෝගු පමණක් නොවේ පෘතුගීසී හමුදාවේ හැම නිලධාරියෙක්ම සෑම විටෙකම ක්‍රියා කළේ අධික ලෙස ධනය රැස්කර ගැනීමේ ලෝභයෙනි. නිරතුරුවම අපරාධ කරමින්ද, සිංහලයන් සතුව පැවති දේපොළ කඩාවඩා ගනිමින් ඔවුහු වස්තුව රැස්කළහ. මෙම වස්තු කොල්ලකෑම කෙසේ වූවේදයත් එය ඔවුන්ගේ විනෝදාංශයක් බවට පත්ව තිබිණි. රටේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවලට පැමිණි සෑම පෘතුගීසී නිලධාරියෙක්ම ඒ ආකාරයට ඉතාම කෙටි කාලයක් තුළ ධනවතුන් බවට පත්විය. මේ ගැන පෘතුගීසී හමුදාවේ ජනරාල්වරුන්ට කළ පැමිණිලිද පලක් නොවීය. එසේ වැරැදි කළ නිලධාරීන්ට දඬුවම් ලැබුණේ නැත. ඒ වෙනුවට ඉහළින් ඔවුනට ලැබුණේ නිල තනතරුවල උසස්වීම්ය. පෘතුගීසීන්ගේ මෙම ක්‍රියාකලාපය දෙවැනි රාජසිංහ රජු දැඩි ලෙස පිළිකුල් කළේය. ඒ විතරක් නෙවේ මෙම ක්‍රියාකාරකම් හමුවේ පෘතුගීසීන් කෙරෙහි රජුගේ සිතේ දැඩි කෝපයක්ද හටගත්තේය. පෘතුගීසීන් මෙල්ල කොට වැනසීමට නම් ලන්දේසීන්ගේ සහාය ලබා ගතයුතු බව දෙවැනි රාජසිංහ රජු තීරණය කළේය. මේ වන විට ජාවා දූපත් බතාවිය නගරය ලන්දේසීන්ගේ පෙරදිග වෙළෙඳ මධ්‍යස්ථානය බවට පත්ව තිබිණි. රජතුමා වහාම ලන්දේසීන්ට තම අදහස දක්වා යැවීය. ඊට ගිවිසුමක්ද ඇතුළත් විය. එයින් කියැවුණේ පෘතුගීසීන් ලක්දිවෙන් එළවා දැමීම උදෙසා කෙරෙන යුද්ධයේ සියලු වියදම් තමා දරන බවටත්, කොට්ටියාරාම හෝ මඩකළපුව නගරවල බලකොටුවක් බැඳීමටත්, කුරුඳු වෙළෙඳාමටත් අවසර ලබාදෙන බවත්ය. දෙවැනි රාජසිංහ රජුත්, ලන්දේසීනුත් අතර ගිවිසුමක් ඇතිකර ගත් පුවත කනවැකුණු මේලෝගේ තදබල උදහසට හේතුවක් විය. “හොඳයි බලමු” බලගතු රාජසිංහ රජුගේ බලය කුමන හෝ ක්‍රමයකින් බිඳ හෙළන්නෙමියි මේලෝ අදිටන් කරගත්තේය.

ඊට හොඳ උපායක් කල්පනා කළ මේලෝ තම අරමුණේ ප්‍රථම පියවර ලෙස එවකට මාතලේ ප්‍රාදේශීය රජු වූ රාජසිංහ සොහොයුරු විජයපාලත්, රාජසිංහ රජුත් කෙටවීමට ප්‍රයත්න දැරුවේය. එහෙත් මේලෝ සිතූ දෙය ඉටුවූයේ නැත. ඔහුගේ සිතුවිල්ල ලත්තැනම ලොප් වී ගියේය. මේලෝගේ දෙවැනි උපාය වූයේ කැරැල්ලක් ඇති කිරීමය. ඊට හේතුවක් නිර්මාණය කරනුවස් රජුට පක්‍ෂපාතීව මඩකළපුව ප්‍රදේශයේ සේවය කළ සිංහල දිසාපතිවරයකු මරාදැමුවේය. මේලෝගේ එම අරමුණද ව්‍යර්ථ වූයේ පෙර පරිද්දෙනි. එවකට මහනුවර ජීවත් වූ පෘතුගීසී වෙළෙන්දකුට තම රටට ආපසු යෑමට වුවමනා විය. තම රටට යෑමට පෙර අවසන් වරට මහනුවර රජු බැහැදැකීමට සිතූ පෘතුගීසී වෙළෙන්දා රජු හමුවීමට ගියේය. එසේ රජු හමුවට ගිය පෘතුගීසී වෙළෙන්දා තමා ළඟ සිටි අනර්ඝ යුද අශ්වයකු රජුට තෑගි කළේය. මෙම පෘතුගීසී වෙළෙන්දාගේ ක්‍රියාව ගැන රජුට අපමණ සතුටක් ඇති විය. රජුගේ සිත වෙළෙන්දා කෙරෙහි පැහැදුණේය. රජුද වෙළෙන්දාට පෙරළා තුටුපඬුරු ලෙස අගනා දළ ඇතෙක්ද, මැණික් තොගයක්ද ලබාදුන්නේය. සතුටින් ඉපිල ගිය වෙළෙන්දා ඇතාද රැගෙන කොළඹට පැමිණියේය. මෙම ඇතා දැකීමෙන් කොළඹ පෘතුගීසී බලධාරීහු රජු කෙරෙහි උරණකමක් ඇතිකර ගත්හ. අවුරුද්දකට වරක් සිංහල රජතුමා ඇතකු බැගින් අපට කප්පම් ගෙවීමට පොරොන්දු වුණා. කෝ රජ්ජුරුවෝ ඒ පොරොන්දුව ඉටු කළේ නැතැයි උරණ වූ පෘතුගීසී බලධාරීහු පෘතුගීසී වෙළෙන්දාට තෑගි වශයෙන් ලබාදී සිටි ඇතා පැහැර ගත්තේය. පෘතුගීසී වෙළෙන්දා යළි මහනුවරට පැමිණ තමාගේ ඇතා පැහැරගත් කතාව රජුට සැල කළේය. මේ පුවත ඇසූ රජු වෙළෙන්දාට තවත් ඇතකු තෑගි කළේය. එසේ කළ රජු මේ වතාවේ ඇතා රැගෙන කොළඹට නොයන ලෙසත්, හලාවතට ගොස් නැව් නැගී තමට රටට යන ලෙසත් ඔහුට උපදෙස් දුන්නේය. අප රටට මහත් හිසරදයක් වූ මොවුන් සැවොම මේ රටින් පන්නා දැමිය යුතුයි යන මතය දෙවැනි රාජසිංහ හෙවත් මහා අස්ථාන කුමරුගේ යටි හිතේ පැලපදියම්ව තිබුණේ ඔහු රජ වෙන්නටත් පෙරය. එසේම මෙම දෙවැනි රාජසිංහ රජු පෘතුගීසීන් මුළු ශ්‍රී ලංකාවෙන්ම පන්නා දැමිය යුතුය යන ඒකායන අරමුණෙහි පිහිටා ක්‍රියා කළ දේශමාමක පුත්‍රයකුද විය. මෙම රජු යුද්ධයෙහිද දක්‍ෂයෙකි. එ නිසා රාජ අභිෂේකයට පෙර සිටම ඌව පළාත භාරව සිටි අතර කුමාර කාලයේදීම මොහුට යුද ශිල්පයේ මහා අත්දැකීම් සමුදායක් ලබාගැනීමේ අවස්ථාව සැලසිනි. ඌව පළාත භාරව සිටි ඔහුට කුමාර කාලයේම පෘතුගීසී හේවා කණ්ඩායමක් සමඟ සටනක් කරන්නට සිදුවිණි. ඒ වැල්ලවායේ, රන්දෙණි වෙලේදීය. කොන්ස්ටන්ටයින් ප්‍රමුඛව පෘතුගීසී හේවා කණ්ඩායමක් මෙම කුමරුවා සමඟ සටනට වන් කල හෙතෙම මෙම හේවා කණ්ඩායම පරාජයට පත්කළේ මතක හිටින පාඩමක් උගන්වමිනි. මෙම රජුගෙන් අන්‍යාගමිකයන්ට මෙන්ම අන්‍ය ජාතිකයන්ටද වරදක් වූයේ නැත. ඔවුන්ගේ ආගමික නිදහස මෙන්ම ජීවත්වීමේ නිදහසටද රජු කිසි විටෙක බාධා කළේ නැත. මොහුගේ රාජ්‍ය සමයේ පෘතුගීසී රෝමානු කතෝලික දේව ගැතිවරුද විසූහ. සුදු සොල්දාදුවන්ගේ සබඳතාවද ප්‍රිය කළ රජු පෘතුගීසී මෙන්ම ලන්දේසි සේනාංක දෙකක්ද සිය රාජ්‍ය පාලන ප්‍රදේශයේ තබා ගත්තේය.

මෙම කාලය තුළදී පෘතුගීසීන්ගේ බලය පෙරදිගින් බිඳීයෑමේ තර්ජනයක්ද ඇති වන්නට විය. පෘතුගීසී ආණ්ඩුවේ මුදල් තත්ත්වය පිරිහී යෑම ඊට බලපෑවේය. ඒ වන විට ලන්දේසීන්ද පෙරදිගට ආගමනය වෙමින් සිටියහ. මේ නිසාම පෘතුගීසීන්ගේ වෙළෙඳ කටයුතුවලටද මෙකී තත්ත්වය බෙහෙවින් තර්ජනයක් විය. එවකට බලසම්පන්න තත්ත්වයේ සිටි ලන්දේසීන් සමඟ ඇති වූ ගැටුම් නිසාවෙන්ද, යටත්විජිතවාසීන් සමඟ ඇති වූ ගැටුම් නිසාවෙන්ද ඒ වන විට පෘතිගීසීහු දැඩි ලෙස දුර්වල තත්ත්වයට පත්ව සිටියහ. පෘතුගීසී හමුදාවේ ජනරාල් දියෝගුද මේලෝ වස්තු තණ්හාවෙන් සිටි අයෙකි. දියෝගු පමණක් නොවේ පෘතුගීසී හමුදාවේ හැම නිලධාරියෙක්ම සෑම විටෙකම ක්‍රියා කළේ අධික ලෙස ධනය රැස්කර ගැනීමේ ලෝභයෙනි. නිරතුරුවම අපරාධ කරමින්ද, සිංහලයන් සතුව පැවති දේපොළ කඩාවඩා ගනිමින් ඔවුහු වස්තුව රැස්කළහ. මෙම වස්තු කොල්ලකෑම කෙසේ වූවේදයත් එය ඔවුන්ගේ විනෝදාංශයක් බවට පත්ව තිබිණි.

රටේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවලට පැමිණි සෑම පෘතුගීසී නිලධාරියෙක්ම ඒ ආකාරයට ඉතාම කෙටි කාලයක් තුළ ධනවතුන් බවට පත්විය. මේ ගැන පෘතුගීසී හමුදාවේ ජනරාල්වරුන්ට කළ පැමිණිලිද පලක් නොවීය. එසේ වැරැදි කළ නිලධාරීන්ට දඬුවම් ලැබුණේ නැත. ඒ වෙනුවට ඉහළින් ඔවුනට ලැබුණේ නිල තනතරුවල උසස්වීම්ය.

පෘතුගීසීන්ගේ මෙම ක්‍රියාකලාපය දෙවැනි රාජසිංහ රජු දැඩි ලෙස පිළිකුල් කළේය. ඒ විතරක් නෙවේ මෙම ක්‍රියාකාරකම් හමුවේ පෘතුගීසීන් කෙරෙහි රජුගේ සිතේ දැඩි කෝපයක්ද හටගත්තේය. පෘතුගීසීන් මෙල්ල කොට වැනසීමට නම් ලන්දේසීන්ගේ සහාය ලබා ගතයුතු බව දෙවැනි රාජසිංහ රජු තීරණය කළේය. මේ වන විට ජාවා දූපත් බතාවිය නගරය ලන්දේසීන්ගේ පෙරදිග වෙළෙඳ මධ්‍යස්ථානය බවට පත්ව තිබිණි. රජතුමා වහාම ලන්දේසීන්ට තම අදහස දක්වා යැවීය. ඊට ගිවිසුමක්ද ඇතුළත් විය. එයින් කියැවුණේ පෘතුගීසීන් ලක්දිවෙන් එළවා දැමීම උදෙසා කෙරෙන යුද්ධයේ සියලු වියදම් තමා දරන බවටත්, කොට්ටියාරාම හෝ මඩකළපුව නගරවල බලකොටුවක් බැඳීමටත්, කුරුඳු වෙළෙඳාමටත් අවසර ලබාදෙන බවත්ය.

දෙවැනි රාජසිංහ රජුත්, ලන්දේසීනුත් අතර ගිවිසුමක් ඇතිකර ගත් පුවත කනවැකුණු මේලෝගේ තදබල උදහසට හේතුවක් විය. “හොඳයි බලමු” බලගතු රාජසිංහ රජුගේ බලය කුමන හෝ ක්‍රමයකින් බිඳ හෙළන්නෙමියි මේලෝ අදිටන් කරගත්තේය. ඊට හොඳ උපායක් කල්පනා කළ මේලෝ තම අරමුණේ ප්‍රථම පියවර ලෙස එවකට මාතලේ ප්‍රාදේශීය රජු වූ රාජසිංහ සොහොයුරු විජයපාලත්, රාජසිංහ රජුත් කෙටවීමට ප්‍රයත්න දැරුවේය. එහෙත් මේලෝ සිතූ දෙය ඉටුවූයේ නැත. ඔහුගේ සිතුවිල්ල ලත්තැනම ලොප් වී ගියේය. මේලෝගේ දෙවැනි උපාය වූයේ කැරැල්ලක් ඇති කිරීමය. ඊට හේතුවක් නිර්මාණය කරනුවස් රජුට පක්‍ෂපාතීව මඩකළපුව ප්‍රදේශයේ සේවය කළ සිංහල දිසාපතිවරයකු මරාදැමුවේය. මේලෝගේ එම අරමුණද ව්‍යර්ථ වූයේ පෙර පරිද්දෙනි.

එවකට මහනුවර ජීවත් වූ පෘතුගීසී වෙළෙන්දකුට තම රටට ආපසු යෑමට වුවමනා විය. තම රටට යෑමට පෙර අවසන් වරට මහනුවර රජු බැහැදැකීමට සිතූ පෘතුගීසී වෙළෙන්දා රජු හමුවීමට ගියේය. එසේ රජු හමුවට ගිය පෘතුගීසී වෙළෙන්දා තමා ළඟ සිටි අනර්ඝ යුද අශ්වයකු රජුට තෑගි කළේය. මෙම පෘතුගීසී වෙළෙන්දාගේ ක්‍රියාව ගැන රජුට අපමණ සතුටක් ඇති විය. රජුගේ සිත වෙළෙන්දා කෙරෙහි පැහැදුණේය. රජුද වෙළෙන්දාට පෙරළා තුටුපඬුරු ලෙස අගනා දළ ඇතෙක්ද, මැණික් තොගයක්ද ලබාදුන්නේය. සතුටින් ඉපිල ගිය වෙළෙන්දා ඇතාද රැගෙන කොළඹට පැමිණියේය.

මෙම ඇතා දැකීමෙන් කොළඹ පෘතුගීසී බලධාරීහු රජු කෙරෙහි උරණකමක් ඇතිකර ගත්හ. අවුරුද්දකට වරක් සිංහල රජතුමා ඇතකු බැගින් අපට කප්පම් ගෙවීමට පොරොන්දු වුණා. කෝ රජ්ජුරුවෝ ඒ පොරොන්දුව ඉටු කළේ නැතැයි උරණ වූ පෘතුගීසී බලධාරීහු පෘතුගීසී වෙළෙන්දාට තෑගි වශයෙන් ලබාදී සිටි ඇතා පැහැර ගත්තේය. පෘතුගීසී වෙළෙන්දා යළි මහනුවරට පැමිණ තමාගේ ඇතා පැහැරගත් කතාව රජුට සැල කළේය. මේ පුවත ඇසූ රජු වෙළෙන්දාට තවත් ඇතකු තෑගි කළේය. එසේ කළ රජු මේ වතාවේ ඇතා රැගෙන කොළඹට නොයන ලෙසත්, හලාවතට ගොස් නැව් නැගී තමට රටට යන ලෙසත් ඔහුට උපදෙස් දුන්නේය.

උපුටා ගැනීම මව් රට