කළුවා මැරුණේ මුදලාලි නිසා නොවෙයි. ඒ නිසා මුදලාලිට පාඩුවෙ ඉන්න දීපන්.
“මට හාඩ්වෙයාර් ස්ටෝර්ස් පහක් තිබුණා. ප්‍රදේශයට ම වැලි බෙදා හැරියේ මම. ලොරි පහක් තිබුණා. දැන් ඒවා සිල්ලර කඩේක තත්ත්වයට පහත වැටිලා. ඉස්සර මම ගෙදරින් එළියට බහින්නේ රුපියල් ලක්ෂ තුනක්වත් ළඟ තියාගෙන. දැන් සාක්කුවේ රුපියල් තුන් සීයක්වත් නෑ. මගේ නෝනයි දරුවොයි හොඳ නිසා තවම ජීවත් වෙනවා” යි මාතර වීරසිරි මුදලාලි ඇතුල්කෝට්ටේ ගුණ ගවේෂණ මධ්‍යස්ථානයට පැමිණ ආධ්‍යාත්මීය උපදේශකවරයා සමඟ කීවේ ය.
“ඇයි එහෙම වුණේ?” ගවේෂකවරයා ඇසීය.
“ඊර්ෂ්‍යාව... ඊර්ෂ්‍යාව... සාස්තර අහන්න ගිය හැම තැනින් ම කිව්වේ ඊර්ෂ්‍යාවට වින බන්ධනයක් කරලා කියලා.”
“කවුද ඔය තරම් ඊර්ෂ්‍යා කාරයෝ?”
“වෙන කවුද ඉතින්? අපේ පවුල් අයම තමා”
වීරසිරි මුදලාලි පැමිණ සිටියේ බිරිය සමඟ ය. “හොඳයි අපි බලමු” යි කී ගවේෂකවරයා වීරසිරි මුදලාලි වෙත ශක්ති කිරණ එල්ල කළේ ය. ඔහු ආවිෂ්ට වී හූ කියන්නට විය. ගවේෂකවරයා ප්‍රශ්න කළේ ය.
“කවුද මේ කෑගහන්නේ?”
“මේ පුතාගේ තාත්තා”
“නම මොකක්ද?”
“ජස්ටින්”
“ඇයි මේ පුතාට කරදර හිරිහැර කරන්නේ?”
“විනාශ කරන්න මාව මූට බන්ධනය කළා.”
“කවුද එහෙම කළේ?”
“ලොකු දුවගෙ මිනිහා සූරසේන.”
“ඇයි එහෙම කළේ?”
“ඊර්ෂ්‍යාවට, පුතා දියුණු වෙලා ඉන්නවා බලාගෙන ඉන්න බැරුව.”
නැවතත් වීරසිරි මුදලාලි වෙත ශක්ති කිරණ එල්ල කළ ගවේෂකවරයා “හරි ඔන්න දැන් බන්ධනය පුපුරුවා හැරියා. දැන් නමුත් නිදහස්, ඉවත් වෙලා යන්නැයි කී ගවේෂකවරයා ගමේ පන්සලේ දී බෝධි පූජා දහ හතරක් පවත්වා නැවත එන්නැයි නියම කළේ ය. දෙසතියකට පසු වීරසිරි මුදලාලි බිරිය සමඟ නැවත ආවේ ය. එදින ශක්ති කිරණ එල්ල කරන්නටත් පෙර ප්‍රලය වූයේ ය. ගවේෂකවරයා ප්‍රශ්න කළේ ය.
“කවුද අද මේ ඉන්නේ?”
“මම මේ පුතාගෙ තාත්තා. සූරසේනයා ඊර්ෂ්‍යාවට මාව බන්ධනය කළා.”
“තමුන් පුතාට ආදරේ ද?”
“ඔව්... ඔව්... මම මගේ පුතාට ආදරෙයි.”
“තමුන් මෙහෙට ආවේ කොහොමද?”
“පුතා එනකොට පස්සෙන් ආවා”
“ඉතින් ඔය තරම් ආදරේ නම් ඇයි පුතාගේ දේපළ විනාශ කළේ?”
“බන්ධනය නිසා”
“ආ... එහෙම දැයි ඇස‍ූ ගවේෂකවරයා වහාම වේවැල ගෙන “තෝ තාත්තා කෙනෙක් ද පරයෝ?” යි අසා පාර කිහිපයක් එල්ල කළේ ය.
“ගහන්න එපා... ගහන්න එපා.... මම යනවෝ” යි මහ හඬින් කියා ගෙනෙ භූතාත්මය ඉවත්ව ගියේ ය.
ගවේෂකවරයා වීරසිරි මුදලාලිටත් බිරියටත් කරුණු පැහැදිලි කළේ ය. “මුදලාලිට අමනුෂ්‍ය දෝෂයක් තියෙනවා. හැබැයි මේක සම්පූර්ණ බොරුවක්. ඔබට ආවේශ වුණේ මනසේ හටගත් සිතුවිල්ලක්. තමන්ගේ ව්‍යාපාර පරිහානියට පත්වීම දරාගන්න බැරුව හට ගන්න සිතුවිල්ලක්. සාත්තර කාරයන්ගේ බොරු අහලා ඒක තවත් තහවුරු වෙලා. අහක ඉන්න මස්සිනා පටළවා ගෙන තාත්තා බන්ධනය කරලා යි ඇති වුණ මානසික විකාරයක්. ඒ සැකය නිසා මනසේ සත්‍යය යටපත් වෙලා” යි කී ගවේෂකවරයා තවත් බෝධි පූජා දහ හතරක් පවත්වා නැවත එන්නැයි උපදෙස් දුන්නේ ය. ඊළඟට පැමිණි දිනයේ ද මුදලාලි ආවිෂ්ට විය. ගවේෂකවරයා වේවැල අතට ගත්තේ ය.
“ඇත්ත කියපං තෝ කවුද? අද තොගේ ඔළුව හතරට පළනවා” තර්ජනය කළේ ය.
“අනේ ගහන්න නම් එපා. ඇත්ත කියන්නම්. එදා ගහපු පාරවල්වලට තවමත් අමාරුයි. ඇත්ත කියන්නම්.”
“ඉතින් කියාපිය තෝ කවුද?”
“මම කළුවා”
“කවුද කළුවා ය කියන්නේ”
“මස් මුදලාලි ළඟ වැඩ කරපු කොල්ලෙක්. පොඩි කාලෙ ඉඳලා මුදලාලි ළඟ වැඩ කළා.”
“පඩිය කීයක් ලැබුණා ද?”
“මාසෙට ම රුපියල් පන්දාහක් විතර තමයි මට දුන්නේ. හොඳටෝම මදි. හැබැයි කන්න බොන්න දුන්නා.”
“මැරුණෙ මොනවා වෙලා ද?”
“යාළු වෙලා හිටිය කෙල්ල තරහ වුණා. හිතේ අමාරුවට කුඩු ගැහුවා. මම එල්ලිලා මැරුණා.”
“ඉතින් මුදලාලිගෙ ව්‍යාපාරවලට පාඩු කළේ?”
“මට හරියට පඩියක් දුන්නේ නෑ” ඒක ජීවත්වෙන්න හොඳටෝ ම මදි. මගේ අම්මා දුක් විඳිනවා. අපි ජීවත් වුණේ හරි ම අමාරුවෙන්. දැන් අම්මා දුක් විඳිනවා.”
“ඒ වුණාට එල්ලිලා මැරුණෙ” පඩි මදි නිසා නොවෙයිනෙ. කෙල්ල තරහා වුණ නිසා නේද?”
“ඔව්... ඒක ඇත්ත”
“කෙල්ලෙක් නිසා මැරිලා කෙල්ලගෙන් පළි නොගෙන මුදලාලිගෙන් පළිගන්නවා. ව්‍යාපාරවලට පාඩු කරනවා.”
“ඒවා කළේ මම විතරක් නොවෙයි.”
“එහෙනම් වෙන කවුද?”
“මුදලාලිගෙ ඥාති පුත්‍රයෙක් මුදලාලි ළඟ වැඩ කළා. ඌත් කුඩු ගහනවා. ඌ මුදලාලිගෙ සල්ලි හොරකම් කළා. මුදලාලි ඌව විශ්වාස කැරගෙන බිස්නස් බලාගන්න දීලා හිටියා. ඌ කුඩු ගහන්න සල්ලි හොරකම් කළා.”
“කෝ දැන් එයා.”
“කුඩුත් එක්ක අහුවෙලා දැන් හිරේ.” භූතාත්මය මුදලාලිගේ ශරීරයෙන් ඉවත් කොට ඔහුට ගවේෂකවරයා කරුණු පැහැදිලි කළේ ය.
“මුදලාලි, මේ කළුවා පොඩි කාලෙ ඉඳල ම මුදලාලි ළඟ වැඩ කරනවා නම් ඇත්තට ම ඔහුට දී ඇති වැටුප ප්‍රමාණවත් නෑ. කළුවාත් අම්මාත් ජීවත් වී තියෙන්නේ ඔය සොච්චම් මුදලෙන් බොහොම අමාරුවෙන්. මුදලාලි ඒ සේවකයාට කන්න බොන්න දීපු නිසා මුලදී ඔහුට අමාරුකම ඒ තරම් දැනිලා නෑ. ඒ අතරේ තරුණ හැඟීම් හට ගැනීම නිසා කෙල්ලක් එක්ක යාළු වුණා. කෙල්ලත් ඔහුට පිටුපෑවා. ඒ තත්ත්වයට පත් වෙන්න කළුවා ගේ නැති බැරි කමත් බලපාන්න ඇති. කෙල්ලක් එක්ක යාළු වුණා ම අත දිග ඇරලා වියදම් කරන එක තරුණයින්ගෙ සිරිත, ඒත් කළුවාට ඒ හැකියාව තිබුණේ නෑ. ඒ අසහනයෙන් මිදෙන්න කුඩු ගැහැව්වා. ඔහුගේ මනස කුඩුවල මතට හුරු වුණා. රටේ ආර්ථිකය පහත වැටෙන කොට බඩු මිල ඉහළ යනවා. කළුවාටත් අම්මාටත් ජීවත් වෙන්න තරම් ආදායමක් නෑ. ප්‍රශ්නවලට මුහුණ දෙන්න උගත්කමක් හිතේ ශක්තියක් නෑ. අන්තිමේ එල්ලිලා මැරුණා. මට මේ සියල්ල සිද්ධ වුණේ මුදලාලි හරි වැටුපක් නුදුන් නිසාය කියන අදහස කළුවා ගේ හිතේ ඔහු මැරෙන අවස්ථාවෙත් ක්‍රියාත්මක වුණා. ඒ හේතුවෙන් කළුවා දුගතිගාමී ආත්ම භවයක ඉපැදුණා. මුදලාලිගේ ව්‍යාපාර අවුල් කරන්න බලපෑම් කළා. කළුවාගේ අම්මා දුක් විඳින හැටි දැක්කාම කළුවාගේ භූතාත්මය තවත් පළිගන්න හිතුවා. මේ අතර මුදලාලි දේවාල ගාණෙ ගිහින් සාත්තර ඇහුවා. ඒ තැන්වලින් බොරු කිව්වා. පවුලට සම්බන්ධ ඥාතීන් සමඟ තරහ වෛර ඇති කැරගත්තා. ඒවායෙන් මනස අවුල් වුණාම මුදලාලිගෙ වැඩ කටයුතුත් අවුල් වුණා. කළුවාගේ භූතාත්මයත් තාත්තා වගේ රඟපෑවා. දැන් අපෙන් අපේ මඟ හැරුණු යුතුකම් ඉෂ්ට කරන්න ඕනෑ. මුදලාලි ණයක් වෙලා හරි කළුවා වෙනුවෙන් කළුවාගෙ අම්මට රුපියල් ලක්ෂ හතරක්වත් අඩුම ගණනේ ගෙවන්න. තවත් දවස් දහ හතරක් බෝධි පූජා තියන්න. කළුවාට ඒ බෝ මළුවෙ ඉඳගෙන පින්දෙන්න. ඊට පස්සෙ ආයෙත් එන කොට කළුවාගෙ අම්මාවත් කැඳවා ගෙන එන්නැයි ද උපදෙස් දුන්නේ ය. ඊළඟ දිනයේ මුදලාලි කළුවා ගේ ම‍ෑණියන් ද කැඳවා ගෙන ආවේය. එදින ද මුදලාලි ප්‍රලය වූයේ ය. ගවේෂකවරයා ප්‍රශ්න කළේ ය.
“කවුද අද මේ ශරීරයට ඇතුල් වී ඉන්නේ?”
“මම කළුවා” යි භූතාත්මය කීවේය. එදින ඒ තරම් තරහ ගතියක් ඔහු තුළින් නොපෙනුණි.
“දැන් කොහොමද කළුවා?”
“අපේ අම්මාට මුදලාලි මුදලක් දුන්නා. සාධාරණයක් සිද්ධ වුණා. මගේ හිතට සහනයක් දැන් දැනෙනවා මහත්තයා.”
“ඔව් කළුවා මැරුණේ මුදලාලි නිසා නොවෙයිනෙ. ඒක නිසා මුදලාලිව අත් හැරලා යන්න. මුදලාලි ලවා කළුවාගෙ ගෙදර දානයක් ලැහැස්ති කැර දෙවන්නම්.
“හොඳයි මහත්තයා. පින් සිද්ධ වෙනවා මහත්තයාටත්.”
“කළුවා ඒ පින් අරගෙන පන්සලකට යන්න.” බෑ මහත්තයා පන්සලකට යන්න නම් බැහැ. මම ඔහේ ඇවිද ඇවිද ඉන්නම්. ආයෙත් මම මුදලාලිට කරදර කරන්නේ නෑ” යි භූතාත්මය ඉවත්ව ගියේ ය. දානයෙන් පසු මුදලාලි සුවපත් වීය.
මතුගම
මහින්ද විජේතිලක
සිළුමිණ පුවත්පත
