මහපට ඇගිල්ලේ රහස
සිකුරුට අයත් ගතිගුණ මහපට ඇගිල්ල තුළින් ප්‍රකට කෙරෙයි. සාමුද්‍රක ශාස්‌ත්‍රයේ පෙන්නුම් කර ඇති පරිදි මහපට ඇගිල්ල වර්ග කීපයකට අයත් වෙයි.
පහසුවෙන් නොනැමෙන සුළු මහපට ඇගිල්ල දැඩි අධිෂ්ඨාන ශක්‌තියක්‌ ඇති කුමන තත්ත්වයක්‌ හමුවේ වුවද නොසැලෙන භාරගත් කාර්යය නොපිරිහෙලා ඉටුකරන පුද්ගලයන් තුළින් දැකිය හැක. ඔවුන් නොපසුබට උත්සාහයෙන් කටයුතු කිරීම තුළින් ජීවිතයේ ජයග්‍රහණ ලබයි. ගෞරවනීය ලෙස ජීවත් වෙති. පහසුවෙන් නැවෙන සුළු මහපට ඇගිල්ලක්‌ පිහිටියේ නම් එම අය දුක සැප සමව විඳදරා ගත හැකි අයවේ. ඔවුන් බුද්ධියට වඩා හදවතට ගරු කරන්නන් වෙති. කලාව ආදී විසිතුරු දේවල් කෙරෙහි වැඩි නැඹුරුතාවක්‌ දක්‌වන ඔවුන් කාමරාගී සිතිවිලිවලින් යුතුවේ. මෙම ලක්‍ෂණ දෙකෙන්ම යුතුවූ අයද දැකිය හැක. එම අයගේ මහපටගිල්ලේ ඉහළ පුරුක හෙවත් නිය සහිත පුරුක නම්‍යශීලී වන අතර අනෙක්‌ පුරුක වඩා තද බවකින් යුතුවෙයි. නිර්භීත බවක්‌ පෙන්නුම් කළත් ඔවුන් කරන කිසිම කටයුත්තක්‌ දූරදර්ශී ලෙස සිතා බලා කරන ඒවා නොවන බැවින් ඒ හැම කාර්යයක්‌ම අසාර්ථක වේ.
අත්ලට නොගැළපෙන තරම් කුඩා මහපට ඇගිලිද සමහරුන් තුළ දැකිය හැක. ඔවුන් කරන කටයුතු බොහෝ විට අවුල් සහගත වේ. ආහාරවලට වඩා ගිජුකමක්‌ දක්‌වන ඔවුන් රාගාධිකද වෙයි. සදාචාර බවින් තොරව ජිවත් වන්නෝ වෙති. ඔවුන්ගේ චරිතය දුර්වලය. එසේම තීරණයන් ගන්නේ හදවතිනි. අන්‍යයන්ව පාලනය කරන අයට මෙවැනි ඇගිලි පිහිටයි. ඔවුන් අන් අයට නායකත්වය දීමට ඉදිරිපත් වෙනවා හැරෙන්නට තමන්ට එම තත්ත්වය දීම නුරුස්‌සති.
අත්ලට සමාන නොවන තරම් එමෙන්ම දිගින් යුතු මහපට ඇගිල්ලෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ පුද්ගලයකු සතු මනා ශක්‌තිමත් ස්‌වභාවයයි. උසස්‌ සිතිවිලි සහිත ඥනයෙන් මෙන්ම බලයෙන්ද පිරිපුන්, පෙර පින් ඇති අයට මෙවැනි මහපට ඇගිල්ලක්‌ පිහිටයි. බොහෝ ඇසූපිරූ තැන් ඇති ඔවුන් කටයුතු කරන්නේ හදවතින් බුද්ධිය අනුවය. දූරදර්ශී ඥනයෙන් යුතු බැවින් ජීවිතය පිළිබඳ යථාර්ථය අවබෝධ කර ගත්තෝද වෙති.
අත්ලේ ඉතා පහළින් මහපටගිල්ල පිහිටියේ නම් ඔවුහු සමාජයේ කා සමගත් සහයෝගයෙන් සිටීමට කැමති කරුණාබර, ත්‍යාගශීලී අයවෙති. මානුෂික ගුණධර්මවලින් පිරි මෙවැනි අය අන්‍යයන්ගේ දුකට හැමවිටම පිහිටවෙති.
මනුෂ්‍යයාගේ මාපට ඇගිල්ල කොටස්‌ තුනක්‌ ලෙස පුරුක්‌වලින් වෙන්වී ඇත. එයින් මුල් පුරුක වශයෙන් සලකන්නේ සිකුරු මණ්‌ඩලයේ ළගම පිහිිටි කොටසය. මේ සමග පලවැනි රූප සටහනින් එය හඳුනාගත හැකිවෙයි.
මුල් පුරුක කාම ස්‌නේහ බලය කියාද, දෙවැනි පුරුක හෙවත් මැද පුරුක තර්ක විතර්ක බලය කියාද, අග පුරුක හෙවත් නිය පිහිටි කොටස චෛතසික බලය කියාද වේ.
මාපටගිල්ලේ මුල් පුරුක මැද පුරුකට වඩා දිග නම් එවන් අය තර්ක විතර්කාදියට ඉතා දක්‍ෂකමක්‌ දක්‌වයි. නමුත් එම තර්කවලින් ඔවුන්ගේ අදහස සඵල නොවේ. මෙම පුරුක මසින් නෙරා පිහිටියේනම් තිරිසන් ගතියෙන් යුක්‌තව ක්‍රියා කරන්නෙක්‌ වේ. ස්‌වල්ප ලෙස පිරුනා වූ ස්‌වභාවයෙන් පිහිටියේ නම් රාගාධික වූ හෙවත්් කාම චේතනාවෙන් පීඩිත අයකු වේ. එසේම වඩා මහතින් අඩු වූයේ නම් එය කාමාශාවෙන් හීනවූ අයකුගේ ලක්‍ෂණයක්‌ වේ.
මෙම පුරුක මධ්‍ය ප්‍රමාණයෙන් පිහිටියේ නම් නොබිෙඳන පෙම් සබඳතාවක්‌ පවත්වාගෙන යන සරල ජීවිතයක්‌ ගත කිරීමට කැමති අයෙක්‌ වෙයි. යම්කිසි කරුණක්‌ ගැන තීරණ ගැනීමේදී ඉතා සාධාරණ ලෙස සලකා තීරණ ගන්නා අයගේ මහපටගිල්ලේ දෙවැනි පුරුක අනික්‌ පුරුක්‌වලට වඩා දික්‌ව පිහිටයි.
මාපටගිල්ලේ මැද පුරුක අග පුරුක හා සමානව දික්‌ව, වටව, ලොකුව උස්‌වී නම් ඉතා යහපත් ගුණයෙන් යුක්‌ත තර්ක විනිශ්චය කිරීමෙහි ඉතා දක්‍ෂ කෙනෙක්‌ වෙයි. මෙම පුරුක වඩාත් මහත් වී නම් මෙකී ගුණ අධික වශයෙන් ගෙනදෙයි. මනාසේ දික්‌වීමද කාමාධික බව පෙන්වයි. ඉතා කුඩා වීම බුද්ධියෙන් හීනවන අතර සංසුන් ලීලාවෙන් ක්‍රියා කරන්නකු වේ. මෙම පුරුක ඝනව දික්‌වීනම් නීති ශාස්‌ත්‍ර දැනගැනීම හා යහපත් බුද්ධියක්‌ ඇති වීම වන්නේය. එමෙන්ම මාපටගිල්ලේ උඩ කොටසට වඩා මැද කොටස සිහින්ව පැවතියේ නම් දුක්‌ විඳින්නකු වේ. තවද මෙම කොටස කෙටිව ඝනව පිහිටියේ නම් හිතුවක්‌කාර බව පෙන්නුම් කරයි. අයහපත් දේ කිරීමට පෙළඹේ. මාපටගිල්ල අධික ලෙස පිටි අතට නැවී ඇත්තේ නම් හේ අන් අය කෙරෙහි ප්‍රමාණයට වඩා අනුකම්පා කිරීමෙන් තමන්ටම අයහපතක්‌ කරගනී. ඔවුන් බොහෝ විට අන් අයගේ රැවටිලිවලට අසුවීමට ඉඩ ඇත.
උපුටා ගැනීම දිවයින පුවත් පත ඇසුරෙනි
