හදවත් දෙකක්‌ එකවර ඉල්ලන දොළදුක
භාෂා වේදීන්ගේ විග්‍රහයන් තුළින් දොළදුක යන වචනයේ අර්ථය "දො" යන්නෙන් ද්වයය, දෙක හැඳින්වෙන බවත් "ළ" යනු හදවත සඳහා යෙදෙන්නක්‌ වශයෙන් පෙන්වා ඇත. ගැබිනි මවකට නිරන්තරයෙන්ම උරුම වන එක්‌ අවස්‌ථාවක්‌ නම් දොළ දුකයි. ඈත අතීතයේ සිටම සාහිත්‍ය ග්‍රන්ථවල ලියවී ඇති මේ අපූර්ව මානසික විපර්යාසය නූතන යුගයේද සැළකිල්ලට හා තර්ක විතර්කයට හසුව ඇත. දරුවකු මවුකුසයේ පිළිසිඳ ගත් පසු ඇය ගැබිනියක වශයෙන් හඳුන්වන්නේ ඇය ජීවිත දෙකකට හිමිකමක්‌ ඇත්තියක්‌ නිසා ය. පසුව දිනෙන් දින වැඩී මෝරා එන කලල රූපය හාර මසක්‌ ගිය කල, එහි හදවත නිර්මාණය කරයි. ඉන් පසු ඇය හදවත් දෙකක්‌ දරන්නියකි. එනිසා දොළ නමින් හැඳින්වෙන වදනේ සත්‍යතාවය හා සම්බන්ධතාවය මනා ලෙස වැටහේ. එමෙන්ම ගැබ්බර කාන්තාවන්ගේ දොළ දුක සන්සිඳුවීම ගණදෙවි සැහැල්ලේ ද විස්‌තරාත්මකව ඇත. කුස පිළිසඳ ගත් දරුවා නිසා ඇතිවන ආශාව අනුව කිසියම් කෑමක්‌ බීමක රස බැලීමේ මානසික තත්ත්වයක්‌ බවට අපි සැලකුව ද, එය ඊට වඩා පුළුල් වූ වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක හරයක්‌ ඇති බව ඔවුන් සොයා ගෙන ඇත. දොළදුක කායිකව බැඳුනු ආශාවකට වඩා මවකගේ මුළු මහත් ඉන‍ද්‍රිය පද්ධතියටම විවිධාකාරව සම්බන්ධ වූවකි. දරුවකු පිළිසිඳ ගත් දා සිටම දරුවාගේ ස්‌නායු පද්ධතිය මවකගේ ස්‌නායු පද්ධතියත් එක්‌ව සම්බන්ධව පවතී. ඇය විඳින දුක්‌ වේදනා හා හැසිරීම් දරුවාට ද සියුම්ව බලපාන අතර ක්‍රමයෙන් මෝරා වැඩෙන දරුවා දක්‌වන ක්‍රියා කලාපයන් ද ඇයගේ මානසිකත්වය අනුව වෙනස්‌ වේ. එමෙන්ම ගැබිනි මවක්‌ දකින සිහින ද මීට සම වේ. රජවරු, ජනාධිපතිවරු, ඇමැති, මන්ත්‍රී හා වෙනත් ප්‍රභූවරුන් දැකීමෙන් ඇය බිහිකරන දරුවන් ද පින්වතුන් බවත්, රටට, දැයට වැසියනට ඉමහත් සේවයක්‌ කරන අයවළුන් බවට සනාථ වේ. ථූපවංශයේ හා මහා වංශයේ සඳහන් පරිදි විහාරමහා දේවියට ඇති වූ දොළ දුක වන්නේ එළාර රජුගේ ප්‍රධාන යෝධයාගේ හිස සිඳ එම කඩුව සේදූ ජලය පානය කරන්නටත්, රියන් හැටක්‌ දිග මී වදයක්‌ කඩා මහා සඟ රුවනට දානයක්‌ දී ඉතිරිය ඇය රස විඳීමට දොළදුකක්‌ ඇති විය. ඊට හේතුව වූයේ දුටුගැමුණු කුමරුගේ පිළිසිඳ ගැනීමයි. බෞද්ධ පොත පතෙහි සඳහන් අජාසත් කුමරුගේ කථාවෙහි පෙර දවස තම පියරජු වන බිම්බිසාර රජු මැරවූ මේ අජාසත්ත කුමරු පිළිසිඳ ගත් මොහොතේ මවට ඇති වු දොළ දුක නම් රජුගේ උරය පලා ලේ බීමට ආශාවක්‌ ඇතිවිය. එවැනි ආශාවක්‌ ඇති වුණේ ඇයි දැයි විමසූ විට දැන ගැනීමට ලැබුණේ මතු දිනයක කවදා හෝ මේ කුමරු පියරජු ආඝාත කරන බවයි.
සිග්මන් ප්‍රොයිඩ් නම් ලෝ පතල මහා දාර්ශනිකයා මෙලොව බිහිවීමට පෙර ඔහුගේ මව මිනිසුන්ගේ හැසිරීම් හා ක්‍රියාකාරීත්වය කතාබහ ආදිය පිළිබඳව පුදුම සහිත ඕනෑකමක්‌ උනන්දුවක්‌ දක්‌වා ඇත. ඇගේ ඒ ආශාවේ සියුම් පලයක්‌ වූයේ ප්‍රොයිඩ් විශ්වය පුරා මහත් ආන්දෝලනයක්‌ ඇති කළ මහා මනෝවේදියකු වීමයි. මහාචාර්ය මලලසේකර වියතාණන්ගේ මව වන මලලසේකර මැතිනිය ගැබ්බරව සිටියදී පොත් ගුලක්‌ වෙත පිවිස පහනක්‌ දැල්වීමට දොළදුකක්‌ ඇතිවිය. එයින් අනාගත දරුවා මහා ප්‍රාඥයකු වන බව ඇය දැන සිටියාය. ලෝක ප්‍රසිද්ධ අපරාධකරුවකු මංකොල්ලකරුවකු, කාමාතුරයකු වූ රස්‌පුටින් මවු කුසයේ සිටින විට ඔහුගේ මවට පරපුරුෂ සේවනයේ යෙදී අනාචාරයේ හැසිරීමට ආශාවක්‌ ඇති වූ අතර එය ජන්මියාගේ ජීවිතය පිළිබඳ පැහැදිලි අවබෝධයක්‌ කෙරේ බලපෑ බව එහි අදහසයි. චිත්ත විග්‍රහයට අනුව ස්‌ත්‍රියක්‌ හැම විටම සිය සැමියා සමඟ ආදරයෙන් අවධානයෙන් සිටීමට කැමතියි. ඇයට සැමියා හදවතින් ම ප්‍රේම නොකරන්නේ නම් ඇය සැමියා පිළිබඳ කලකිරීම ඇති වේ. දොළදුකට ඇතිවන ආශාවන් ඉටු කිරීමට සැමියා කැමැත්ත දැක්‌විය යුතුයි. එය ඇගේ මානසිකත්වයට තදින් ඉවහල් වේ. එමෙන්ම ලිංගික වශයෙන් දෙදෙනා අතර සැලකිල්ලක්‌ හා අන්‍යොන බැඳිමක්‌ ද ඇති කිරීම වැදගත් ය. කාන්තාවක්‌ දරු පැටියකු නලවමින් සිඹීමෙන් සුරතල් කරත් ද එය තම හිතවතුන්ගේ සුරතලයට ලක්‌වීමට දක්‌වන ආශාවෙහි ප්‍රතිඵලයක්‌ ය. දොළදුකට බලපාන්නේ ද ඒ මනෝවිද්‍යානුකූල ආශාාවයි. දොළ දුක ඇති වූ විට ලවන රසයට, කහට රසයට, දිවුල්, අඹ, බිලිං, අච්චාරු, උගුරැස්‌ස, වෙරළුගැට, ලොවි කැමට ආශා කරන අතර අටුහාල්, බිත්තිවල මැටි, නෑඹුල් වළංකටු, ඌරුමස්‌ ආදී මස්‌ වර්ග කෑමට ආශාවන් ඇති කරයි. කෙසේ නමුදු දොළ දුක ගැබිනි මවකගේ අසරණ අහිංසක භාවයක්‌ ඇති කරන්නක්‌ බව විද්‍යානුකූලව පෙනේ. දොළ දුක ඇති වූ විට එය සංසිඳවීමට පියවරක්‌ නොගත හොත් ජන්මියා ලබන ජීවියා කෙරෙහි එය විවිධාකාරව බලපාන්නේය. එය කායික, මානසික විකෘතිතා, දුබලතාවන් ඇතිවන බවත්, එය ගණන් නොගැනීමෙන් හා ඇගේ අදහස්‌ ඉටු නොකළ හොත් කායික මානසික පීඩා හා තදබල ලෙඩ රෝගයන්ට ලක්‌වේ. දරුවාගේ වැඩීම අබල දුබල කරමින් අංග විකල දරුවන්ද බිහි වේ. යම් දෙයක්‌ දැකීම, කිරීමට, විඳීමට ගැබිනි මාතාව දක්‌වන රුචිය ආශාව දොළදුකයි. එම නිසා ආහාරපාන ගැනීම, ශබ්ද ඇසීම, කායික වින්දනය සඳහා ගැබිනියක දක්‌වන ආශාව වැඩිමනත් ලෙසින් දරුවාගේ මනෝ භාවයන්හිද එකතුවකි. මේ නිසා දොළදුකෙහි කාලානුරූප හා ජනවහරේ පිළිගැණෙන මතවාදයට වඩා මනෝ විද්‍යානුකූල සත්‍යතා ගැබ්වී පවත්නා බව කිව හැක. එදා මානව සමාජයේ පැවැති සම්ප්‍රදායානුකූල සිතුවිලි හා චාරිත්‍ර ධර්ම විසින් දොළදුක ඇති වූ කාන්තාවට ලබාදුන් ප්‍රමුඛතාවන් නිසා කායික, මානසික දුබලතා රහිත සමාජයක ප්‍රභවය පැහැදිලිව සිදු වී ඇත. මේ නිසා ඔබේ බිරියටද එවන් දොළදුකක්‌ ඇති වූ විට ඔබ එය කෙසේ හෝ ඉටුකිරීම ඔබ සතු වගකීමක්‌ වන බවත්, ඇයට ලැඛෙන දරුවාට ද එය යහපතක්‌ වන බව සිතා ගනිත්වා.
රඹුක්‌කන ජිනදාස එදිරිසිංහ
උපුටා ගැනීම දිවයින පුවත්පත
